وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
برنامه به سوی فردا که روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۱۱:۱۰ از رادیو اقتصاد پخش می‌شود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌‌پردازد.
شما می‌توانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
مجری برنامه: در برنامه امروز طبق روال برنامه‌های گذشته در خدمت کارشناس محترم برنامه جناب آقای مهندس علیرضا صائبی هستیم و همچنین از حضور ارزشمند میهمان محترم برنامه جناب آقای مهندس سیامک رفعتی معاون آمار و اطلاعات مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه بهره‌مند خواهیم شد.امروز در برنامه به سوی فردا به موضوع استفاده از خدمات الکترونیک قوه قضائیه خواهیم پرداخت.
در ابتدا مروری داشته باشیم بر برنامه گذشته و سپس با ادامه بحث در خدمت شما خواهیم بود.
کارشناس برنامه(آقای مهندس علیرضا صائبی): امیدوارم در این برنامه نیز بتوانیم مانند برنامه گذشته در حوزه خدمات الکترونیک قوه قضائیه اطلاعات خوبی را به مخاطبین بدهیم.
در برنامه گذشته، آقای مهندس رفعتی فرمودند که سیستم‌های مکانیزه درون‌سازمانی قوه قضائیه در دو سال گذشته که مرکز فناوری اطلاعات قوه قضائیه راه‌اندازی و تاسیس شده است ارتقاء پیدا کرده و باعث شده است که سرعت انجام فرآیندهای قضایی و همین‌طور دقت و صحت محتویات پرونده‌ها ارتقاء پیدا کند. همچنین ازسایتwww.judcms.ir و همچنین از سایت www.iran.ir نام برده شد که در حوزه اطلاع‌رسانی قضایی برای مردم فعالیت می‌کند. گفتیم، فعالیت‌های فناوری اطلاعات در قوه قضائیه به چهار دسته تقسیم می‌شود:۱-فعالیت‌های اجرایی و عملیاتی ۲-فعالیت‌های مدیریتی و نظارتی ۳- فعالیت‌های حوزه اطلاع‌رسانی ۴- فعالیت‌های خدمات تعاملی. در ادامه بحث جلسه گذشته توضیح چند نکته را ضروری می‌دانم و آن اینکه، در برنامه گذشته توضیح داده شد که سامانه مدیریت پرونده الکترونیک، چه اطلاعاتی را در خود ذخیره می‌کند. که گفته شد بیش از ۵۰۰ موضوع اطلاعاتی را از بیش از ۹۰۰۰شعبه در سطح کشور جمع‌آوری می‌کند. در علوم مدیریت معروف است که پنجاه درصد حل یک مسئله، شناخت مسئله و پنجاه درصد آن یافتن راه حل برای مسئله است. وقتی شما در درون یک سازمان سامانه‌ای را داشته باشید که اطلاعات شما را جمع‌آوری و ثبت می‌نماید، طبیعتا قدرت شناخت مسائل را از طریق تحلیل اطلاعاتی که ثبت و ضبط شده است، پیدا می‌کنید که مسئله بسیار مهمی است و خوشبختانه در قوه قضائیه این موضوع انجام شده و امروز سامانه cms یا سامانه مدیریت پرونده الکترونیکی، این کار را در قوه قضائیه انجام می‌دهد. سوالی که پیش می‌آید این است که آیا این فقط فرآیندهای قضایی را انجام می‌دهد و اجرا می‌کند. آقای مهندس رفعتی در برنامه پیش فرمودند که در پیشگیری از وقوع جرم هم اطلاعات این سامانه طبیعتا مثمرثمر خواهد بود. به این معنا که وقتی دستگاه قضایی بتواند اطلاعات ثبت شده فرآیند رسیدگی پرونده‌های قبلی را بررسی کند، قطعا قدرت پیش بینی پیدا خواهد کرد و همچنین قدرت ارزیابی سازمان رسیدگی کننده را خواهد فهمید.
از طرحی به نام عدالت الکترونیک نام برده شد و صحبت از پایگاه اطلاعاتی www.iran.ir شد. از آقای مهندس رفعتی خواهش می‌کنم، در این برنامه راجع به این دو موضوع بیشتر توضیح بفرمایند.
میهمان برنامه(آقای مهندس رفعتی): درمورد پورتال جامع قوه قضائیه که همان www.iran.ir می‌باشد، بیشتر حکم خبرگزاری را برای دسنگاه قضایی دارد. سرویس‌هایی که در دستگاه قضایی هستند در ۴۳ پایگاه اینترنتی فعالیت دارند. سایت اینترنتی دیگری که سرویس‌های جدید قوه‌قضائیه قرار است در آینده بر روی این سایت قرار گیرد سایت www.eadl.ir می‌باشد. این سایت سایتی است که مثل اطلاع‌رسانی اشتراک فایل‌ها، جمع‌آوری اطلاعات از قسمت‌های مختلف قوه‌قضائیه و ارتباط با سازمان‌های اطراف و بحث پیگیری‌هایی که از طریق ابلاغ و پیگیری های افراد را از این سایت پیگیری خواهیم کرد. به چند مورد از این سایت‌ها نیز اشاره خواهیم کرد. پایگاه بعدی، پایگاه اطلاع‌رسانی دیوان عدالت اداری است که آدرس آن www.divan-edelat.ir می‌باشد. که در این سایت هم اخبار مرتبط با سازمان، بحث آراء هیئت عمومی، بحث ارشاد و راهنمایی و طرح دادخواست‌ها و راهنمای اجرای احکام و اطلاعاتی از این دست وجود دارد. پایگاه دیگر، پایگاه معاونت حقوقی توسعه قضایی است که آدرس آن به شرح www.judiciary-de.ir می‌باشد. که در مورد معاونت حقوقی قوه قضائیه می‌باشد. کاربردی که این سایت دارد بیشتر در زمینه مدیریت توسعه قضائی است. اهداف کلانی که در این حوزه وجود دارد را مطرح می‌کند. یک‌سری پروژه‌هایی داخل دستگاه قضایی است که بیشتر کار برنامه ریزی را برای قوه‌قضائیه انجام می‌دهد و پروژه‌های کلان قوه قضائیه در حوزه مختلف در این قسمت تعریف می‌شود و شاخص‌هایی برای سنجش آنها مطرح است. بحث لوایح و نظرسنجی در مورد اینها داخل این سایت است. این سایت نشر الکترونیکی توسه قضایی دارد که برای کار تحقیقاتی توسعه قضایی از آن استفاده می‌کنند. و بیشتر برای افرادی که در زمینه قضایی فعالیت دارند مثل وکلا، مشاورین حقوقی و.. کاربرد دارد و می‌توانند از این سایت استفاده کنند. سایت امور اجتماعی، فرهنگی قوه قضائیه است که به آدرس www.aafaagh.ir می‌باشد. مسائلی که در حوزه حمایت از زنان و کودکان وجود دارد در داخل این سایت مطرح شده است. مقالاتی که در این زمینه وجود دارد. عملکرد بحث‌های فرهنگی اجتماعی که قوه قضائیه در این زمینه انجام داده است در این سایت مشخص شده است. اگر افراد بخواهند از مسائل اجتماعی و فرهنگی که در داخل قوه قضائیه دنبال می‌شود استفاده کنند می‌توانند ار محتویات این سایت استفاده کنند. این مسائل هم برای عام و هم برای محققین قابل استفاده است به هرحال مسائل اجتماعی و فرهنگی مسائلی است که همه با آن درگیر هستند.
کارشناس برنامه(آقای مهندس علیرضا صائبی): تا به اینجای بحث اطلاعات، سایت‌های اطلاع‌رسانی بیان شد. حال اگر سایت تعاملی هم وجود دارد و یا اگر برنامه‌هایی برای ارائه سایت‌های تعاملی دارید بفرمائید. چون از جمله مسائل اصلی مردم در تعامل با قوه قضائیه این است که بدانیم آیا قدرتثبت اتهام و خواسته را داریم که بتوانیم بعد از‌آن در سایت پیگیری کنیم؟
میهمان برنامه(آقای مهندس رفعتی): در این سایت‌هایی که مطرح شد بیشتر بحث اطلاع‌رسانی وجود داشت. در ابتدای برنامه سایتی را معرفی کردیم به آدرس www.judcms.ir که یک‌سری از اقدامات مثل ارائه دادخواست و پیگیری پرونده در داخل این سایت وجود دارد و این سایت قبلا فعال بوده است. در حال حاضر در حال گسترش اطلاعات داخل این سایت هستیم که انشاءالله در آینده هم بر روی این سایت و هم بر روی سایت www.eadl.ir این خدمات قابل استفاده هستند. ما در راستای طرح عدالت الکترونیک، طرحی را دنبال کردیم که خدمات الکترونیکی بین مردم و دستگاه به صورت تعاملی خواهد بود و تعریف کلی این طرح این است که در محدوده قانون و شرع هر سرویسی که بتوان مابین جامع(مردم) و دستگاه قضائی اجرا کرد، در این طرح خواهیم دید.
کارشناس برنامه(اقای مهندس صائبی): در گزارشی که در برنامه پخش شد موضوعی در این گزارشات پیاپی مطرح می‌شود و در برنامه‌های مختلف به سوی فردا با این موضوع مواجه شدیم و آن اینکه مردم از دستگاه‌های اجرایی و سازمان های رسیدگی کننده انتظار به حق و به جایی دارند که برای وقتشان و برای زمانی که برای رسیدگی می‌گذارند ارزش قائل شوند. مسئله‌ای که در همه سازمان‌ها داریم که در بعضی جاها نام آن تکریم ارباب رجوع و در جاهای دیگر ارزش گذاشتن به کرامت انسانی افراد و مخاطبین است. در جاهای مختلف با این موضوع مواجه هستیم. در قوه قضائیه هم مستثنی نیست چون واقعا در بقیه سازمان‌ها هم در برنامه‌های مختلف به سوی فردا مشاهده کردیم. همان‌طور که می‌بینید این مسئله جزء مسائل مبتلابه می‌باشد. کاهش مراجعات مردمی و افزایش سرعت و توان رسیدگی و اینکه برای وقت شخصی که مراجعه می‌کند و خواسته‌ای دارد، علی‌الخصوص اینکه در اسلام تاکید بسیار زیادی در گرفتن حق مظلوم از ظالم داریم. در خصوص این موضوع همان‌طور که آقای مهندس رفعتی هم در برنامه فرمودند سایت www.judcms.ir می‌تواند فعالیت خوبی داشته باشد و خود نرم‌افزار cms می‌تواند نقش مثمرثمری داشته باشد در اینکه بتواند زمانی را از رسیدگی‌کم کند. وقتی بتواند زمان مردم را ذخیره کند و مردم وقت کمتری برای رسیدگی تلف کنند. همان‌طور که در گزارش هم شنیدیم، فردی مجبور بوده از شهرستان یک ماه پیاپی به تهران بیاید و در یک سازمان رسیدگی کننده قوه‌قضایی یک مسئله‌ای را پیگیری کند.
آقای مهندس رفعتی، کمی توضیح بفرمایید که در طرح عدالت الکترونیک و همین‌طور در خدماتی که الآن به عنوان خدمات فناوری اطلاعات، چه منافعی می‌توانیم به مخاطبین برسانیم؟
میهمان برنامه(اقای مهندس رفعتی): دستگاه قضایی دستگاهی است که وقتی در مورد آن نظرسنجی می‌شود همیشه حداقل۵۰ در صد از آن ناراضی هستند، چون طرفین دعوی نصفشان برنده و نصفشان بازنده است ولیکن ن قش قضات را باید در نظر بگیریم و شکل پروندها به نوعی است که قاضی باید به یک حدی از شناخت برسد تا بتواند بر اساس پرونده بررسی نماید. زمانی که طولانی می‌شود بعضی اوقات طبیعی است و افراد خیلی وقت‌ها این زمان را نمی‌پذیرند. ما سیستم مکانیزه داریم، ثبت و خروج پرونده‌ها کاملا مشخص است وقتی نگاه می‌کنیم میبینیم در اقشار جامعه بحث می‌شود که یک پرونده چندین سال طول کشیده است. ولی وقتی تمام پرونده‌ها را نگاه می‌کنیم میبینیم که این‌جور نیست. میانگین رسیدگی به پرونده‌های قضایی بیشتر از سه ماه نمی‌شود. و افراد باید این را در نظر بگیرند که نمی‌شود بر اساس یک مورد در مورد دستگاه قضاوت و تصمیم‌گیری کرد. چیزی که در مورد خدمات الکترونیک می‌توان بر روی آن بحث کرد این است که شما از ارسال اطلاعات به طرفین دعوی که به صورت پیامک انجام می‌شود و این سرویسی است که انجام می‌شود. پیامکی هست به شماره۳۰۰۰۹۶۹۹ که به افراد ارسال می‌شود و از وضعیت پرونده‌شان به راحتی مطلع هستند و می‌توانند پرونده را پیگیری کنند. وقتی پرونده از یک نقطه کاری به نقطه کاری دیگری می‌رود، لزومی نیست که مردم مراجعه کنند و این انتقالات را پیگیری کنند. یکی از دوستان می‌پرسید، افرادی که به آنها پیامک ارسال نشده چه باید بکنند؟ در این حالت در پرونده اتفاقی نیافتاده است و وقتی نیاز به تحقیق و بررسی دارد قاعدتا sms هم ارسال نشده است. وقتی کسی به دستگاه قضایی وارد شود و تلفن همراه خود را اعلام کند صددرصد مراحل رسیدگی به او اطلاع داده خواهد شد. و در نظرسنجی که انجام شده بود بیش از ۵۰درصد مراجعه به دستگاه قضایی به دلیل پیگیری پرونده بوده است و توسط این سرویس این قضیه کاملا رفع شده است. ابلاغیه‌ها به صورت الکترونیکی به ایمیل افراد ارسال می‌شود. دریافت لایحه، دادخواست و شکوایه از طریق سایت www.judcms.ir امکان دسترسی دارد. کار دیگری که سیستم‌های مکانیزه در مورد پرونده‌ها برای مردم انجام داده‌اند این است که وقتی یک شماره یونیکی به هر پرونده داده می‌شود از سردرگمی مردم جلوگیری می‌شود. در حال حاضر در سازمان قضایی هر پرونده یک شماره ۱۶ رقمی مختص خود در کل کشور دارد. وقتی پرونده به شهرستان دیگری منتقل می‌شود، شماره ۱۶ رقمی مختص خود را دارد. و این باعث می‌شود سرعت کار افزایش یابد و مردم دیگر درگیر گم شدن پرونده‌هایشان نخواهند بود. همان‌طور که قبلا هم گفتم از دعاوی تکراری هم جلوگیری می‌شود. مثلا فردی در یک شهرستان یکبار دعوی را مطرح می‌کرد و وقتی نتیجه نمی‌گرفت در جای دیگر این موضوع را مطرح می‌کرده است و همین‌طور ادامه می‌داده تا به نتیجه برسد و در هر کدام از این پرونده‌ها چیزی را یاد بگیرد شخصی خواهد شد که از خود به راحتی دفاع کند.
برنامه‌ای که ما در خصوص خدمات الکترونیک در قوه قضائیه داریم با توجه به نقشی که خدمات الکترونیک می‌تواند در یک پرونده داشته باشد شامل شش دسته اصلی هستند.
۱- خدمات آغازین. آن دسته از خدماتی که اولین خدمات تعاملی‌شان را بین دستگاه و افراد دارد. یعنی خدماتی که در اولین مراجعه فرد به دستگاه قضایی داده می‌شود. مثلا در ارائه دادخواست به جای اینکه به سازمان برود می تواند از طریق سایت دادخواست و شکوایه خود را اعلام نماید. البته چند سرویسی که در سایت معرفی شده جزء کارهای جدید ماست که در اینده به زودی آن را در اختیار مردم قرار خواهیم داد. علاوه بر سایتwww.judcms.ir به دنبال این هستیم که پیشخوان خدمات قضایی برای افراد داشته باشیم. پیشخوان خدمات قضایی می‌تواند مراکزی باشند که یک‌سرس از فرآیندهایی که داخل دستگاه قضایی خیلی فشرده و زیاد است به راحتی داخل این پیش خوان‌ها انجام شود. گزارشاتی که از ضابطین قضایی می‌توانیم داشته باشیم، جزء خدمات آغازین هستند. ضابطین قضایی، کلانتری‌ها و افرادی که از آنها استعلام می‌گیریم، اطلاعات خود را می‌توانند از طریق بستر اینترنت به ما ارسال نمایند. در این صورت هم تغییری در آن اتفاق نمی‌افتد و هم سرعت دسترسی بیشتر خواهد بود.
۲- خدمات کمکی و پشتیبان. این خدمات در خلال خدمات آغازین مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثل بررسی صلاحیت وکیل، خاطرم است مواردی پیش آمده که از کارشناس و وکیل در پرونده‌ها استفاده شده است. یک زمانی را در این پرونده در تهران به وکیل اختصاص داده می شده است و همین زمان را در شهر دیگر و به دلیل اینکه وکیل نمی‌توانست در دو جا حضور داشته باشد یکی از موارد کنسل می‌شد و این باعث نارضایتی مردم می‌شد. تشخیص مرجع صالح، محاسبه هزینه، نحوه پرداخت هزینه، که در حال حاضر سرویس‌هایی را در تهران داریم که پایلوت آن در حال انجام است که افراد وقتی وارد دستگاه قضایی می‌شوند و می‌خواهند هزینه‌ای را پرداخت کنند لزومی ندارد که به با نک مراجعه کنند در همان‌جا امکانی در اختیارشان قرار می‌گیرد و می‌توانند از طریق عابر بانک هزینه را پرداخت کنند و رفت‌و آمد اضافی نداشته باشند. این امر دوره آزمایشی را طی کرده و انشاءالله با هماهنگی که با بانک‌ها انجام خواهد شد به زودی در سراسر کشور این امکان برقرار خواهد شد.
۳- خدمات تکمیلی پرونده. با وجود یک پرونده قضایی این خدمات تعریف می‌شوند. که ابلاغ، ارائه لایحه، دادرسی غیر حضوری، گزارشات کارشناسی، مکاتبات درخواست‌ها را می‌توان در این دسته قرار داد.
۴- خدمات پیگیری: مانند پیگیری دادخواست‌ها، پیگیری شکوایه‌ها، پیگیری لایحه انتشار و آگهی، که اینها مواردی بود که ما در نظرسنجی که انجام دادیم ۵۰درصد از مراجعات مردم به دادسراها برای این مسئله بوده است. اطلاع‌رسانی از اطلاعاتی که در دستگاه رخ داده است حدود ۲۰ درصد، حضور در جلسه حدود ۱۷ درصد و سایر موارد هم ۱۳ درصد از مراجعات را بهخود اختصاص داده‌اند. این مورد را ما در اولویت قرار داده‌ایم و انشاءالله انجام خواهد شد.
۵- خدمات اطلاع‌رسانی
۶- سایر خدمات.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): از آقای مهندس رفعتی درخواست دارم تا در زمان باقیمانده راجع به تعامل مردم با قوه قضائیه توضیحاتی را ارائه نمایند.
میهمان برنامه(آقای مهندس رفعتی): در قوه قضائیه نقطه تماسی وجود دارد که مردم می‌توانند یک‌سری خدمات مشاوره‌ای را از این دستگاه بگیرند. مواردی مثل محاسبه مهریه، دانستنی‌های حقوقی، راهنمای‌هایی در مورد مراجع قضایی و سازمان‌هایی که وجود دارد، از مرکز ارتباطات مردمی قوه‌قضائیه می‌توانند استفاه کنند که با شماره ۱۲۹ معروف است. در تهران هموطنان عزیز می‌توانند از ۱۲۹ استفاده کنند و در شهرهای دیگر از شماره ۰۹۶۹۹ می‌توانند استفاده کنند. همکاران ما در این سازمان در تمام ایام هفته در ساعات اداری پاسخ‌گو هستند و در روزهای پنج‌شنبه و جمعه نیز از ساعت۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر آماده پاسخ‌گویی خواهند بود. و خدمات مشاوره‌ای است که در مورد موضوعات مختلف، بحث پیگیری و سوالاتی که نیاز به مشاوره خارج از برنامه دارد ضبط شده و از مشاورین خاص آن استفاده می‌شود. البته این سامانه سایتی هم دارد به آدرس www.moshaver129.ir . نکته آخر اینکه از طریق همین سایت می‌توان اتفاقات خیابانی که وجود دارد را به آدرس ایمیل iran129@iran129.ir ارسال کرد.
کارشناس برنامه(اقای مهندس صائبی): این آدرس ایمیلی است که اگر ما مسئله‌ای داشتیم می‌توانیم به واحد مشاوره و راهنمایی قوه قضائیه ارسال کنیم تا برای ما جواب مشاوره را ارسال کنند. و جواب این مشاوره را از سایت باید پیگیری کرد.
ما در این برنامه به بعضی از خدمات فناوری قوه قضائیه پرداختیم. حقیقت این است که اگر قرار باشد خدمات قوه قضائیه در همه حوزه‌ها مورد بررسی قرارگیرد شاید بیش از پانزده برنامه فقط باید آنها را نام برد زیرا حوزه ارائه خدمات بسیار گسترده است.
شماره۰۹۶۹۹ به عنوان مشاوره قضایی معرفی شد. سایت www.moshaver129.ir نیز به عنوان سایت بخش مشاوره و سایت www.iran.ir به عنوان پورتال جامع قوه‌قضائیه و سایتwww.judcms.ir به عنوان سایتی که هموطنان می‌توانند درخواست‌های خود را در آن ثبت کنند و شماره رهگیری دریافت کنند که در سامانه مدیریت پرونده الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، معرفی شدند.
امیدوارم فرصتی باشد تا دوباره در خدمات جناب آقای مهندس رفعتی به ذکر خدمات بیشتری از مرکز فناوری اطلاعات قوه قضائیه بپردازیم.
عوامل این برنامه:
· سردبیر: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
· میهمان برنامه: آقای مهندس رفعتی
· تهیه کننده: جناب آقای فنایی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم کریمی
