وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
پیرو برنامه‌های قبلی که راجع به کاربردهای مختلف فناوری اطلاعات در جامعه امروز ایران صحبت کردیم، بحث به اینجا رسید که چطور میتوانیم از خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات برای انجام امور روزانه خود استفاده بکنیم و این را به زبان بسیار ساده‌ای هم سعی کردیم مطرح نماییم. امروز به صورت خاص و مشخص روی تلفن همراه یا موبایل صحبت خواهیم کرد. خیلی از ما با یک سطح فراگیری زیادی، در حال استفاده از موبایل در ارتباطات روزانه‌مان مانند ارتباطات صوتی و ارتباطات پیامکی هستیم. عده قلیلی از مردم از ارتباطات داده‌ای روی موبایل استفاده میکنند و عده کمتری هم از سرویس‌هایی مثل MMS و سرویسهای این‌چنینی که سرویسهای ارزش‌افزوده برای موبایل تلقی می‌شوند هم استفاده میکنند. ان شاالله امیدواریم با بیان مطالب تنظیم شده بتوانیم یک دیدگاه جدیدی راجع به کاربرد موبایل خارج از تماس‌های تلفنی و پیامکی ارائه بدهیم .
خود دستگاه و پایانه‌ای که از آن استفاده می‌کنیم یک بخش از کار است. امروزه بیشتر استفاده از گوشی تلفن همراه به منظور رفع مسائل و نیازهای دیگر می‌باشد. استفاده از تلفن همراهی که امکان کار به ما بدهد مهم است.
امروزه کاربردهای موبایل بسیار فراگیرتر از صحبت و پیامک می‌باشد. یکی از تکنولوژی‌هایی که به سرعت در کشور ما و در کشورهای در حال توسعه رو به فراگیری است همین تکنولوژی موبایل است. اگر خاطرتان باشد ورود تکنولوژی‌هایی مثل کامپیوترهای خانگی و یا سرویسهای دیگری که امروز درحیطه تکنولوژی مطرح است به کندی در کشورهای درحال توسعه انجام میشود اما موبایل یک دفعه فراگیر می شود، به صورتیکه در هرخانه بعضا برای هرنفر دو موبایل تعلق دارد. آیا ما واقعا از تلفن فقط برای تماس‌های تلفنی استفاده می‌کنیم؟ یا چند نفر از ما آشنا هستیم با اینکه یک عکس خیلی خوب و یا یک لحظه خیلی شیرین و به یادماندنی را میتوانیم با دوستانمان شریک باشیم؟ خیلی از جوان‌ها وبلاگ می‌نویسند. خیلی از ما در وبلاگهایمان تفکر، درد دل و یا عکس خیلی جالبی از خودمان و احساسمان را می‌خواهیم داشته باشیم آیا این کار را روی موبایلمان هم انجام می‌دهیم. امروز ما داریم صبر می‌کنیم تا به خانه برسیم و از کامپیوتر شخصی‌مان اطلاعاتمان را ارسال بکنیم. یا مثلا واقعا شما شماره تلفن دوستانتان را بخواهید پیدا کنید چه جایی را برای پیداکردن شماره می‌گردید. در دفترچه تلفن‌های کاغذی قدیمی که براساس حروف الفبا مرتب شده بود را می‌گردید؟
بیشتر بر روی دفترچه تلفن موبایلمان دنبال شماره‌ها می‌گردیم. بسیاری از عادات گذشته ما تغییر یافته است .یکی از متخصصین صداهای پنج سال گذشته که جدیدا به زندگی افراد اضافه شده است را ضبط کرده یودند و یکی از این صداها Ring Toneهای مختلف موبایل بود. در کشورهای توسعه یافته امروزه از موبایل به عنوان وسیله‌ای که انسان‌ها را ۲۴ ساعت بر روی خط نگه می‌دارد یاد میکنند(every one Online) نه تنها با صوت و با پیامک بلکه امکان استفاده و اتصال به سیستمهای اطلاعاتی را روی موبایل فراهم می نمایند.
در ادامه دراین رابطه صحبت خواهیم نمود که چه سرویس‌هایی مد نظر می‌باشد؟ آیا سرویس‌ها به صورت یکطرفه از اپراتورهای تلفن همراه به سمت مشترکین است و یا از طرف مشترکین هم می توان اطلاعاتی به اپراتورها ارسال شود.
– شاید در کشور ما سیستم خدمات اینترنتی این امکانات را برای کاربران فراهم ننموده است تا بتوانند استفاده‌هایی را که از کامپیوترهاو لپ‌تاپها میکنند، از موبایلشان هم این امکان این استفاده را داشته باشند؟
حدود ۵ سال پیش تعداد کمی از مدیران ما چه در ادارات دولتی و چه در شرکت‌های خصوصی ایمیل داشتند و با کلمه ای به نام پورتال آشنا بودند.در صورتیکه امروز اینطور نیست مثلا کلمه‌ای که خیلی در میان سازمان‌ها جا افتاده است کلمه اتوماسیون است و کارمندان از هم سوال میکنند که نامه از طریق اتوماسیون بوده و یا کاغذی بوده است.
همین اتفاق در اینترنت افتاده است .خیلی از کارهایی که ما انجام نمی‌دهیم به این دلیل است که اطلاعی نداریم. به طور مثال زیر ساخت اطلاعاتی ارتباط با اینترنت از طریق تلفن همراه هم در همراه اول، ایرانسل و هم در اپراتور سوم که در حال راه‌اندازی است وجود دارد. و هزینه‌های آن تا مقداری قابلیت تعدیل دارد. ما امروزه لغات جدیدی را در کشور می‌شنویم مانند teleworking و یا دورکاری که اصلی‌ترین بستری که می‌تواند به عنوان زیرساخت با دورکاری مرتبط باشد ارتباطات موبایل است. به طور مثال مدیر یا کارشناسی که باید یک نامه را امضا کند با توجه به موضوع Every one online و روی خط بودن همیشگی، نامه ایشان دیگر درکارتابل باقی نمی ماند تا شخص مربوطه پشت میزش بنشیند و نامه را امضا نماید بلکه این نامه در موبایل شخص قابل رویت و امضا کردن می‌باشد و از نظر قانونی هم مشخص خواهد بود که شخص مربوطه نامه را امضا نموده است و تائیدیه قانونی خواهد داشت.
تعدادی از کاربردهای ساده موبایل که در کشور ما بعضی از این کاربردها فراهم شده، بعضی در مرحله تست و بعضی‌ها هم اصلا فراهم نشده‌اند عبارتند از تقویم، دفترچه تلفن و ترمینال پست الکترونیک که این کار را می‌توان به راحتی از روی تلفن همراه انجام داد یعنی ایمیل را از روی موبایل چک کرد و امکان این کار نیز در کشور ما کاملا فراهم می‌باشد.
امکان خیلی جالبی برای خرید و فروش هم وجود دارد که در سیستمهای موبایل فراهم است. یعنی می‌توان از طریق موبایل پول از حسابی به حساب دیگر واریز نمود به صورتی که مشخص است واریز‌کننده و دریافت‌کننده وجه چه کسانی می‌باشند. یعنی شخص دریافت کننده نمی تواند ادعای عدم دریافت وجه را بکند. این کار از طریق پروتکل‌های تجارت الکترونیکی انجام میشود. واژه‌ای با عنوان E-Commerce به معنی تجارت الکترونیک وجود دارد که یکی از زیر شاخه‌های تجارت الکترونیک Mobile commerceمی‌باشد که به معنی تجارت موبایلی است. به عنوان مثال شما از مقابل یک رستوران عبور می‌کنید و به شما یک آگهی از طریق پیامک یا بلوتوس ارسال میشود مانند یک تصویر از غذای لذیذ و یا فضای دلچسب و به شما گفته میشود که اگر این آگهی را ارائه دهید از ۵% تخفیف برخوردار خواهید شد. شما مطمئنا مشتری آن مرکز خواهید شد. امروزه این روش‌های جدید تبلیغاتی از طریق موبایل می‌باشد و به تجارت موبایلی معروف می‌باشد.
مثلا امروزه برای انجام یک معامله می‌توان انتقال کارت به کارت تا یک سقف محدوی انجام داد و همین کار را نیز می‌توان از طریق موبایل انجام داد. مثلا از طریق بعضی از اپراتورها اعلام میشود که از طریق وارد نمودن یک عددی انتقال شارژ سیم‌کارت به یکدیگر امکان پذیر می‌باشد.
همین کار را نیز می‌توان در سرویسهای پرداخت انجام داد . حتی می‌توان یک چک را بر روی موبایل امضا نمود می‌توان خرید و فروش های بسیار ریز را از طریق موبایل انجام داد.
– همه اپراتورهایی که در ایران هستند و خواهند بود می توانند از این قاعده و قانون بهره‌مند شوند؟ مثلا برای خط هایی که نمی‌دانیم مالکش چه کسی است و برای آنها سندی وجود ندارد نقل و انتقال پول از این طریق قابل اطمینان است؟
– کارشناس: فرض کنید ما یک خط اعتباری یا خط دائمی داریم، هر خطی اعم از اعتباری یا دائمی بالاخره یک مالک دارد که سند خط به نام شخص است. به جای اینکه پول در کیف و یا کارت اعتباری بانکی شما باشد این پول در موبایل شما باشد، چون این امر مربوط به اعتبارات می شود و موجودی حساب از طریق اعداد کنترل میشود و مشخص می‌کند که در حساب شما چه مقدار پول وجود دارد. همانطور که در حال حاضر ما میتوانیم هزینه سوخت را با کیف الکترونیکی کارت سوخت در جایگاه پرداخت کنیم همین کار را نیز میتوانیم از طریق تلفن همراهمان انجام دهیم. ولی این امر نیاز به ایجاد بستر از طرف اپراتورهای تلفن همراه ایجاد شود.
یکی دیگر از ارتباطات پرکاربرد و مهم که از طریق تلفن همراه امروزه انجام میشود،مسئله entertainment و یا سرگرمی از طریق موبایل است. مثل تلویزیونهای شخصی و یا پیام‌های ویدئویی قابل انتشار برروی موبایل در حالت انتظار. مانند تبلیغ تصویری تلویزیون که یک نفر در مکان بسته‌ای محبوس شده و با گرفتن یک فیلم از خود و ارسال آن به سایت اینترنتی که کار نشر ویدئویی را انجام می‌دهد درخواست کمک نمود. این فیلم و یا این پیام به یک پیام سیاسی تبدیل شد. نام این سرویس‌ها Emergency site service می‌باشد. سرویس‌هایی که در حالت اضطرار شما می‌توانید از موبایلتان کمک بگیرید و کار خاصی را انجام دهید. این سرویس‌ها که راجع به آنها صحبت می‌کنیم سرویسهای ماموریتی هستند. و در ادامه بحث به صحبت در رابطه با سرویسهای ارزش افزوده موبایل که امروزه مورد توجه دنیا قرار دارند خواهیم پرداخت.
– منظور از سرویسهای ماموریتی چیست؟
– کارشناس: منظور این است که رسالت موبایل در انجام این سرویس‌ها است و اپراتور موبایل این سرویس‌ها را ارائه می‌دهد وهزینه آنها را نیز دریافت می‌نماید. یعنی کار خاصی انجام نشده و ارزش ماموریتی دارد نه ارزش افزوده. به طور مثال فرض کنید یک سرویسی در اختیار شما قرار بگیرد که شما بتوانید احوالپرسی الکترونیکی از طریق آن انجام دهید. و یا موبایلتان به شما تاریخ تولدها و وقایع مهم را یادآوری نماید، در اینصورت شما یک سرویس را از اپراتور دریافت نموده‌اید که ضمن انجام یک کار، به شما یک ارزش افزوده نیز به شما می‌دهد و این ارزش افزوده پایداری در روابط اجتماعی و توسعه تعاملات اجتماعی را به دنبال دارد.
– ارزش افزوده معمولا در رابطه با پول و اقتصاد می باشد در اینجا منظور شما بعد دیگری است؟
– کارشناس: الزاما بعد اقتصادی نمی‌باشد ولی می‌تواند ارزش افزوده اقتصادی هم باشد.مثلا برای پرداخت شهریه دانشگاه از طریق موبایل، موبایل این امکان را دارد و حتما خود شخص هم کارت اعتباری بانکی دارد و دانشگاه نیز باید این سرویس را ارائه دهد، و ارزش افزوده در اینجا معنی دارد. زیرا اگر ما شهریه‌مان را با موبایل پرداخت نمائیم هم در وقت صرفه‌جویی کرده‌ایم و هم ترافیک شهری کاهش یافته است و ابعاد مختلفی مانند اقتصادی و اجتماعی دارد.
یکی از سرویسهای جالب دیگری که از طریق اپراتورهای تلفن همراه در دنیا ارائه میشود، مسئله ارائه سرویس نسبت به قشر مخاطب سرویس می‌باشد. مانند ارائه سرویس به قشر کودک و نوجوان، که در حال حاضر در کشورما بیشتر نوجوانان بالای ۱۴سال گوشی موبایل دارند و خانواده‌ها نیز سعی در مراقبت از روابط کودکان خود دارند. اما ارائه خدمات تلفن همراه به قشر کودک و نوجوان جامعه باید متفاوت باشد و باید متناسب با شرایط سنی آنها باشد. مثلا سرویس تلویزیون شخصی و یا اینترنتی روی موبایل امروزه کاربرد زیادی دارد و رو به توسعه می‌باشد.
گزارش:
– چه استفاده‌ای از موبایلتان می‌کنید؟
– شاید بتوان گفت نسبت به امکانات گوشی‌های امروزی، خیلی کم از امکانات استفاده می‌کنم در حد پاسخ به تماس‌ها، تماس گرفتن و ارسال و دریافت پیامک
– تا به حال فعالیتهای بانکی را با موبایلتان انجام داده‌اید؟
– نه انجام نداده‌ام. فقط پیامک‌های بانک را که جهت اطلاع رسانی از واریزها و برداشت‌ها ارسال میشود دریافت می‌کنم.
– به نظر شما از امکانات بیشتری نمی‌توان استفاده نمود؟
– با امکاناتی که گوشی‌های امروزی در اختیار کاربران قرار می‌دهند قطعا می‌توان این کار را انجام داد. ولی همه این کارها نیاز به مراجعه به بانک و دریافت نرم‌افزار مربوطه و تکمیل فرم‌های مربوطه را دارد. ولی من هیچگاه فرصت انجام این کارها را نداشتم و بخاطر کمبود وقت نتوانستم امکانات موبایلم را چک کنم و استفاده کنم.
– خریدهای روزانه را از طریق موبایل انجام داده‌اید؟
– من تابه حال این کار را انجام نداده‌ام
– فکر می‌کنید علت چیست؟
– به نظر من هنوز تجارت الکترونیک به اندازه لازم در کشور شناخته نشده است و آموزش‌های لازم نیز در این زمینه انجام نشده است. شاید اولین قدم در تجارت الکترونیک این باشد که خریدهای ما از پرداخت نقدی خارج شود و به وسیله کارت اعتباری انجام شود. مثلا خودپردازهایی که در فروشگاهها گذاشته شده برای خریدهای مردمی تقریبا اولین قدم این کار باشد.
· آیا شما برای انجام کارهای بانکی از موبایل استفاده می‌کنید؟
· بله خیلی زیاد، وسیله بسیار مفیدی است.
· برای خریدهای روزانه از موبایل استفاده می‌کنید؟
· خیلی کم. زیرا زمینه این خدمات خیلی پیشرفت نکرده است.
§ تا چه اندازه برای انجام فعالیتهای بانکی خود از موبایل استفاده می‌کنید؟
§ تا جایی که ضرورت داشته باشد استفاده می‌کنم. برای انجام کارهای شخصی از تلفن بانک استفاده می‌کنم. مانند اعلام موجودی و پرداخت قبوض در منزل.
§ برای خرید و فروش‌های روزانه از موبایل استفاده می‌کنید؟
§ خیر، زیرا هنوز در جامعه ما فرهنگ‌سازی نشده است.
v آیا با موبایل خود کارت بانکی انجام می‌دهید؟
v بله در حال انجام انتقال وجه از طریق موبایل هستم.
v انجام کارهای بانکی با موبایل چه مزایایی دارد؟
v باعث صرفه جویی در زمان میشود. و دیگر شلوغی بانک و ایستادن د رنوبت باعث اتلاف وقت مردم نمی‌شود.
v برای خریدهای روزانه نیز از موبایل استفاده می‌کنید؟
v بله، در زمینه‌های فروش مواد غذایی و یا خرید های متفرقه
v از چه طریقی با این روش خرید آشنا شده‌اید؟
v از طریق اداره، زیرا برای کارمندان جهت دریافت حقوق از بانک کارت اعتباری تهیه شد و به تدریج با کاربردهای این کارت آشنا شدیم. ولی به مرور متوجه شدیم که برای کسانی که مشکل کمبود وقت دارند، سیستم بسیار مفیدی است.
جمع بندی مبحث نقش موبایل در کارهای روزمره
در این بحث سعی شد مقدماتی در رابطه با خدمات اضافه بر مکالمه و پیامک بر روی موبایل مطرح گردد.
بعضی از این سرویس‌ها نام برده شد و تعداد دیگری از این سرویس‌ها نیز در برنامه‌های بعدی بیان خواهد شد.
در بحث بعدی در رابطه با امنیت سیستمهای موبایل و بعضی از کارهای عملیاتی و به خصوص مسائل ارزش افزوده در خدمات موبایل هم مهمان عزیزی خواهیم داشت و به یک جمع بندی عملی از کاربردهای موبایل در امور روزانه خواهیم پرداخت.
امیدوارم مدیران دولتی علی‌الخصوص در دستگاههای حاکمیتی که خدمات عمومی ارائه می‌دهند و یا همینطور شرکت‌های خصوصی که خدمات عمومی دارند، بررسی نمایند که آیا می توانند از طریق موبایلشان از وقایع مهم پرسنل زیرمجموعه خود باخبر شوند؟
بحثهای مطرح شده بحثهای پیشرفته‌ای در رابطه با موبایل بوده است اما این موضوع خیلی ساده است. به طور مثال اگر در یک روز بیش از ۱۰در صد از پرسنل یک سازمان بیش از یک ساعت تاخیر در ورود داشته باشند، ناهنجار بودن این مشکل مشخص می‌باشد ویا اگر کار مهمی که باید دریک سازمان در ۲۴ ساعت انجام می‌شده است، در طی ۳روز هنوز انجام نشده است. آیا می‌توانند از این مشکلات توسط پیامک با خبر شوند؟
و یا آیا می‌توانند برای برگزاری جلسه از طریق موبایل به حاضرین در جلسه اطلاع رسانی نمایند؟ و با همکارهای زیرمجموعه خود از طریق موبایل در تماس باشند؟
این امور به ساده‌ترین روش و تنها از طریق پیامک قابل انجام می‌باشد. ولی باید به پیامک ارزش افزوده داده شود. مثلا پیامکی حاوی اطلاعات سود یا زیان نگهداری یک کالا بیش از یک هفته در یک انبار برای یک مدیر ارسال میشود و مدیر مربوطه ظرف چند ثانیه این پیامک را می‌بیند و اقدام می‌نماید، در صورتی که شاید مدت زمان لازم برای تائید این گزارش بر روی میز مدیر بیش از یک ماه باشد.
در هفته آینده بیشتر در رابطه با سرویس‌هایی که نیاز به ارائه یک سری تسهیلات از طرف اپراتورها و نرم‌افزارهای ویژه دارند بحث خواهیم نمود.
