وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
● چرا باید ۵ سین را اجرا کنیم؟
آلودگی و بهم ریختگی عامل بازدارنده ای است که ما را از دستیابی به کار بهتر و محصول با کیفیت تر ؛ با مشکل جدی روبرو میِکند. ضمنا" کار در یک محیط کثیف و بهم ریخته ؛ رضایت بخش نیست و این چنین محیطی؛ انگیزه کار و تولید را از کارکنان میِگیرد لذا باید چاره ای اندیشید؛در این راستا؛ سیستمی تحت عنوان ۵سین که بر پنج اصل اساسی استوار است برای پیشگیری از اتلاف منابع ؛ بهبودبهره وری ؛ ارتقای کیفیت ؛رضایت مشتری ؛ آراستگی محیط وغیره طراحی شده است.
فعالیت ۵ سین نمایش واقعی از چالش کارکنان یک شرکت برای بهبود فعالیت خویش است .
تشویق همه به ادامه همکاری مهم است زیرا نگهداری همه چیز به شکل تمیز و مطلوب و استفاده مناسب از منابع و حذف اتلاف هایی که روزانه با آن مواجه هستیم از طریق همکاری همه افراد قابل اجرا است.
ممکن است در نتیجه فعالیت کارکنان در یک مقطعی از زمان ؛۵ سین درست پیاده شده باشد و بعدا" به خاطر عدم تداوم همکاری ؛مشکلات قدیمی ؛ دوباره بروز کند.کلید حل این مشکل ؛ درک عمیق ۵ سین و فهم مشترکی از مزایای اجرای آن است. باید این فعالیت ها بطور دائمی تکرار شود و در فرهنگ و رفتار کارکنان تجلی یابد و بطور مستمر بهبود داده شود به گونه ای که هر روز نسبت به روز قبل خود پیشرفت داشته باشد.
۱) Siri پاکسازی
۲) Seiton نظم و ترتیب
۳) Seiso نظافت
۴) Seiketsu حفظ و نگهداری
۵) Shitsuke آموزش فرهنگ ساماندهی
اجرای برنامه های ۵ سین و داشتن یک محیط پاکیزه و مرتب به کیفیت بالا ؛ افزایش کارائی ؛ ایجاد ایمنی و رفع مشکلات و نواقص میِانجامد.
● پاکسازی Seiri
اصل اول پاکسازی است ؛اقدامی که باید انجام داد جدا کردن اقلام غیر ضروری از ضروری و حذف آنان از محیط کار است.
با نگاهی به محیط کار خود ؛ کمد ها و قفسه های ابزار ؛ میِتوان اقلامی را مشاهده کرد که بدلیل غیر ضروری بودن در قفسه ها به صورت نامناسبی قرار گرفته اند . نباید اقلامی را که مورد استفاده نیستند یا کمتر استفاده میِشوند با اقلامی که دائما" با آنها سر و کار داریم در یک جا قرار گیرند ؛ممکن است اقلام ؛ کابل ها و لوله های بدون استفاده ؛ در محل کار در گوشه ای انباشته شده باشد و یا بدون استفاده ؛ طبقه بندی و انبار شده باشند ؛ با رعایت اصل پاکسازی باید برای آنها چاره ای اندیشید؛ اقلام و تجهیزاتی که مورد استفاده نیستند محل کار را بهم ریخته و شلوغ نشان میِدهد . این اقلام فرسوده و غیر قابل استفاده را
ـ باید از محل کار دور ؛ یا آنها را بازسازی و قابل استفاده کرد .
ـ میزان استفاده از اقلام را میِتوان به شکل زیر نمایش داد.
ـ چگونگی نگهداری میزان استفاده موارد استفاده
ـ نگهداری در مکانی دور سالی یکبار کم
ـ نگهداری در انبار کارخانه هر ماه یکبار متوسط
ـ در مکان مخصوص و قابل دسترس در محل کار روزانه و هفتگی زیاد
● نظم و ترتیب Seiton
صل دوم نظم و ترتیب است ؛ پس از تفکیک اقلام ضروری از غیر ضروری نسبت به طبقه بندی آنها اقدام میِنماییم ؛با انتخاب یک روش مناسب جهت انبار کردن بطور کامل از اتلاف وقت ؛ صرف انرژی بیهوده و خرابی احتمالی قطعات و ملزومات جلوگیری و بر ایمنی ؛ کارائی و کیفیت افزوده میِشود.
ابزارها بعد از استفاده باید سر جایشان برگردند تا مشکلات پیداکردن مجدد آن پیش نیاید و گم نشوند و با اجرای نظم و ترتیب از حوادث و اتفاقات جلوگیری و در محیط کار ایمنی خواهد بود.
● نظافت Seiso
باید آلودگی ها و ضایعات را از محیط کار دور کرد و نسبت به تعمیرات دوره ای ماشین آلات و تجهیزات حساس بودو از طرفی کار در محیط کثیف و بهم ریخته روی کیفیت تولید تا"ثیر میِگذارد ؛ زدودن گرد و غبار از محل کار و ماشین آلات ؛رنگ آمیزی تجهیزات و محل کار و کف سالن ؛ پوشیدن لباس کار پاکیزه در ایجاد روحیه و نشاط کارکنان تا"ثیر بسزایی دارد ؛بسیاری اوقات خراب شدن دستگاه ها و اشتباه در استفاده از ماشین آلات نتایج خطرناکیدارد که قطعا" با وجود سیستم ۵سین این روند کاهش بسزایی میِیابد.
● حفظ و نگهداریSeiketsu
مشخص کردن استانداردهای ۵سین و رعایت تمامی این استانداردها جزو اصل چهارم است؛ مراحل پاکسازی ؛ نظم و ترتیب؛ نظافت و نگهداری وضعیت مطلوب به دست آمده از طریق تدوین استاندارد ها و دستورالعمل های مختلف بدست میِآید.
معنای واقعی استانداردسازی ؛ کنترل و اصلاح دائمی بهبود مستمر فعالیت هاست بدین منظور با استفاده از چک لیست ها و دستورالعمل های طراحی شده ؛ پاکسازی و ترتیب و رعایت نظافت در محیط کار کنترل میِشود؛مشخصات دستگاه ها و نشانهگذاری آنها باید استاندارد باشد و بطور سلیقه ای نامگذاری نشده باشد .
یکی از موارد این اصل انتخاب رنگ های معین برای محیط ها و مکان های مختلف و طراحی برچسب های رنگیبرای مشخص کردن دستگاه های حساس ؛ خراب و ضروری و دارای اولویت میِباشد.
● آموزش فرهنگ ساماندهی Shitsuke
آموزش افراد به منظور ایجاد فرهنگ انضباط کاری ؛نظم در امور و تشویق کارکنان به نظارت بر روند اجرای سیستم و بهبود مستمر از اهداف این مرحله است.
این مرحله ؛ یافتن روشی جهت همگانی کردن ۵ سین است که با آموزش مستمر میسر میِشود ؛ممکن است به مرور؛ افراد تازه کار و بی تجربه ؛جایگزین افراد قبلی گردند و در استفاده از دستگاه ها دچار اشتباه شوند ؛ لذا میِبایست جهت جلوگیری از کاهش کیفیت ؛ حوادث احتمالی و همچنین رعایت نکردن اصول ساماندهی محیط کار ؛ در مواقع مختلف ؛آموزش کافی و لازم را در خصوص کار با دستگاه ها و همچنین اصول ساماندهی محیط کار دیده شود و بایستی این روند بصورت مستمر اجرا گردد؛ گردهمایی ؛ سمینار ؛ جلسات آموزشی کوتاه مدت و یادآوری شفاهی مقررات به کارکنان و آگاه کردن آنها از مقررات به نهادینه شدن فرهنگ کار در محیط کارخانه میِانجامد.
موسسه روانشناختی کاریزما مشاور (www.charismaco.com)
