از موبایل خود غیر از مکالمه و SMS چه انتظارات دیگری داشته باشیم؟ (قسمت اول)

برنامه به سوی فردا که روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۱:۱۰ از رادیو تجارت پخش میشود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌پردازد.
شما میتوانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت ویا بصورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمائید.
موضوع این برنامه کاربردهای موبایل در انجام امور کاری روزمره است.
برنامه امروز نیز به نقش موبایل در کاربردهای روزانه اختصاص دارد و امیدواریم در این هفته بتوانیم بحث برنامه قبلی را که در رابطه با سیستم‌های موبایل بود به سرانجام و نتیجه مطلوبی برسانیم.

در این هفته از مجموعه برنامه‌های به سوی فردا به ادامه موضوع هفته گذشته، یعنی کاربردهای تلفن همراه در زندگی روزمره می‌پردازیم.

آیا شما موبایل را وسیله مناسبی برای تبادل اطلاعات می‌دانید؟

آیا غیر از مکالمه و اس‌ام‌‌‌اس و بلوتوث کاربردهای دیگری هم برای موبایل می‌شناسید؟

مجری برنامه: طبق روال برنامه‌های گذشته کارشناس برنامه تکلیفی را بر عهده ما قرار می‌دهند و آن انجام یک تکلیف از طریق تلفن همراه یا بانکداری الکترونیک که بتوانیم آن را انجام دهیم و این عمل را به صورت یک عادت روزمره درآوریم. به تدریج احساس خواهیم کرد که به این تمرین نیاز داریم و در دستورالعمل کارهای روزمره خود قرار می‌دهیم.

هفته گذشته تلاش کردیم که یکی از خدمات موبایلی را استفاده کنیم، که چندان موفقیت ‌آمیز نبود. بعضی از سرویسها مستلزم این است که شما به شعبه بانکی مراجعه کرده و آن خدمات را درخواست کنید و یک هماهنگی را در این زمینه انجام دهید تا بتوانید از آن سرویسها استفاده کنید، که‌ این مراجعه به شعبه برای بعضی‌ها دشوار است. چگونه می‌توان این همت را به خرج داد که تمام این خدمات را به طور یکجا و با یکبار مراجعه به بانک دریافت بکنیم و با مشکلی مواجه نشویم؟

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهم شما را به فضای دیگری می‌برم. فرض کنید به شما زنگ می‌زنند بر روی تلفن همراهتان و خبر می‌دهند که شما در یک قرعه‌کشی یک ساختمان ۲۵۰ متری برنده شده‌اید. شما چه عکس العملی انجام می‌دهید؟ آیا می‌گویید سندش را برایم اس‌ام‌اس کنید و یا اینکه می‌گویید به بانک و یا به محلی که قرعه‌کشی در آن انجام شده می‌آیم و سند را تحویل می‌گیرم و یا…

من به این موضوع اسرار دارم و توجه شمارا نیز به این موضوع جلب می‌ کنم، زمانی که ما برای هر لحظه از اوقات خود اینقدر ارزش می‌گذاریم، حاضر خواهیم بود برای یک مرتبه از یک سیستم بانکی و یا سیستم اپراتور تلفن همراه اجازه بگیریم و خودمان را به آنها معرفی بکنیم. به هر حال همان‌طور که در برنامه‌های گذشته نیز صحبت شد در تعاملات تجاری و ارتباطات اینترنتی، چه بانکداری، چه پرداخت و چه مابقی ارتباطات، این مهم است که برای یک سیستم مکانیزه معلوم باشد که شما خودتان هستید و این خود شما هستید که دستورالعمل‌ها را به سیستم‌ها می‌دهید. و به همین دلیل است که شما باید حتما برای یکبار خودتان و یا گوشی همراهتان را یکبار به بانک معرفی بکنید. در سیستم‌های تلفن همراه نیز همین‌طور است، و باید برای شروع یک زحمتی را متقبل شویم. اگر ما ارزش ایجاد شده توسط یک کاربرد را درک کنیم، حتما سریعتر به سمت آن خواهیم رفت.

از جناب آقای مهندس طلوع این سوال را میپرسم: همان‌طور که در برنامه‌های گذشته در خدمت شما بودیم، فرمودید که عواملی در هر سیستمی و درهر فضای تعاملی دخیل هستند. بعضی از اینها را اسم بردیم، مشتریان، اپراتورها و غیره.

در سازمانهای ارائه دهنده خدمات عمومی اصولا دو نگاه وجود دارد. یا نگاه بالا به پایین است، که آن سازمان ارائه‌دهنده خدمات اعلام میدارد که مثلا این چهار خدمت را میتوانم واین چهل خدمت را نمی‌توانم ارائه دهم، لذا مخاطبین که در انحصار استفاده از من هستید، از همین چهار خدمت ارائه شده بهره گیرید، و این مسائلی است که متاسفانه نوع دیدگاه بالا به پایین سرویس‌دهی به مشتریان است. و متاسفانه چون مقدورات آن سازمان یا موسسه موردنظر این اجازه را به آنها نمی‌دهد، حتی در صورت نیاز مشتریان به دنبال ارائه خدمات نیست. در این جلسه می‌خواهیم نگاه دوم را پیگیری کنیم و آن نگاه پایین به بالاست. نگاه نیاز مشتری. یعنی ما ببینیم مشتری چه نیازی دارد و آن را تامین کنیم. البته دور از ذهن نیست و خیلی واضح است که اگر خدمتی ارائه شود و مشتری نداشته باشد خودبه‌خود از چرخه ارائه سرویس خارج خواهد شد. همان طور که بارها اعلام شد که فلان پرتال اطلاعاتی مثلا دی‌ماه راه‌اندازی شده و بهمن‌ ماه خاموش شده‌است، و دیگر کسی از آن استفاده نمی‌کند، مشخص می‌شود که این سرویس کاربردی نبوده ‌است. راجع به این موضوع توضیح دهید که چه راهکارهایی برای این موضوع وجود دارد و یا اینکه در دنیا چه کار می‌کنند که یک خدمت مفید سریع در جامعه گسترش می‌یابد؟

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): خوشبختانه در کشور ما فضای اپراتوری یک فضای رقابتی‌ است، یعنی فضای انحصاری وجود ندارد، پس در این زمینه مشترک نقش اساسی را بازی می‌کند، و با توجه به روندی که در تلفن همراه وجود دارد بخش عظیمی از درآمد اپراتورها در آینده از طریق سرویس‌های ارزش افزوده خواهد بود، پس قاعدتاً باید سرویس‌هایی ارائه شود که مورد استقبال مشترکین قرار گیرد. اپراتورها معمولا اقدامات متعددی انجام می‌دهند که یکی از این بحث‌ها، بحث فرهنگ‌سازی می‌باشد. در هر سرویسی که ارائه می‌شود، باید فرهنگ استفاده از آن در مشترک ایجاد شود. آموزش‌های لازم به مشترک داده شود که در زمینه کانال‌های مختلف آموزشی وجود دارد و نکته دیگری که وجود دارد دیگر فروش تکنولوژی به مشتری در اینجا معنی ندارد، و کاربرد سرویس باید ارائه شود، مثلا نمی‌توانیم به مشتری بگوییم که SMS بخر بلکه باید کاربردSMS به مشتری عرضه شود تا مشتری از آن استفاده کند و یا بحث پرداخت از طریق تلفن همراه مطرح می‌باشد که به هرحال یک درآمدی برای اپراتور ایجاد می‌شود و راحتی را برای مشتری به ارمغان دارد و نام‌گذاری سرویس‌ها یکی از نکات مهم این موضوع می‌باشد. برای مثال پرداخت همراه که راه‌اندازی شده نام تجاری جیرینگ را برای آن در نظر گرفته‌اند که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند در حال حاضر مشکلی که وجود دارد این است که ما نام خارجی را به مشتری القاء می‌کنیم. وقتی که راجع به یک جامعه چند میلیونی صحبت می‌کنیم توقعی نیست که تمام افراد انگلیسی بدانند و یا با تکنولوژی روز آشنا باشند و بیشتر کاربرد مطرح است و نام یکی از نکات کلیدی است که مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

مفهوم کلی که در حال حاضر مطرح است، مفهوم کیف پول همراه است، که موبایل شما به کیف پول همراهتان تبدیل می‌شود و شما بدون نیاز به هیچ بستر خاصی پرداخت‌های روزانه خود را انجام می‌دهید.

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): نکته‌ای را از فرمایشات جنابعالی پررنگ کنم. فرمودید که کاربرد را به جای القای تکنولوژی به مشتریان ارائه باید داد و در فضای رقابتی که امروز در کشور ما وجود دارد، مثلا ما امروز دو اپراتور تلفن همراه داریم و در آینده‌ای نزدیک به سه اپراتور تبدیل خواهد شد.

اشاره شد که کاربرد باید وجود داشته باشد و درست معرفی شود این به معنای شناساندن منافعی است که حاصل از کاربری یک سرویس است. منظور این است که ما از یک خدمتی که ارائه میشود مانند: همراه اول، ایرانسل، تالیا و غیره چه منافعی برایمان حاصل می‌شود. طبیعتاً آن اپراتوری برنده است که منافع بیشتری را به مشتری به صورت نقدی و یا به اصطلاحی که شما به آن اشاره کردید به صورت جیرینگی به حساب مشترک واریزکند. در این خصوص ما مسئله کیف پول همراه را از شما شنیدیم.

آیا منظور از کیف پول همراه، پولی است که در موبایل من ذخیره شده است؟

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): دقیقاً همین‌طور است. چون به هرحال در تلفن همراه این امکان وجود دارد که بتوان حسابهای خاص را برای مشتری نگهداری کرد، عملا موبایل شما به کیف پول همراه شما تبدیل خواهد شد و شما علاوه بر مکالمه و ارسال SMS میتوانید پرداخت‌های روزانه خود را نیز توسط موبایل انجام دهید. مثلا به یک فروشگاه مراجعه میکنید خرید را که انجام دادید پرداخت آن را توسط موبایل انجام می‌ دهید در واقع در اینجا کلید ارتباطی شماره تلفن خریدار و فروشنده می‌باشد به جای شماره حساب بانکی. حال اینکه اعتبار این قضیه چگونه تامین می‌شود؟

روش‌های مختلفی وجود دارد، که اصطلاح آن واریز وجه است . که شما می‌توانید کیف پول الکترونیکی خود را شارژ نمایید. یکی از این روشها انتقال ازکارت بانکی است و روش دیگر مراجه به مراکزخدماتی که اپراتور دارد، پول را در آنجا پرداخت کنید و واریز وجه انجام شود و پس از آن پول به صورت الکترونیکی در موبایل شما وجود دارد و می‌توانید توسط آن پرداخت‌هایتان را انجام دهید.

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): در حال‌حاضر این روش در کشور ما برای چند اپراتور وجود دارد؟

در واقع این روشی که همراه اول انجام می‌دهد، روش منحصر به فردی است، که با سایر روش‌ها تفاوت دارد، که نیاز به حساب بانکی خاصی ندارد. ولی سایر اپراتورها سرویس‌هایی که ارائه داده‌اند با همکاری بانک می‌باشد.

اگر درست متوجه شده باشم، مانند کارت سوخت که کیف پول الکترونیکی دارد، در حسابی که به شماره تلفن موبایل من متصل است، یک مقدار وجهی را نگه می‌دارم مانند اینکه از کارت اعتباری به حساب خودم انتقال داده باشم. در این حالت نیز شماره موبایل من به شماره حساب بانکی تبدبل خواهد شد. واگر من بخواهم جنسی را ازشما بخرم وجه آن را به شماره موبایل شما انتقال می‌دهم و شما از طریق موبایل آن وجه را دریافت می‌کنید.

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): محاسنی که دارد این است که پرداخت‌های خرد خیلی راحت انجام میگیرد، چون در حال حاضر یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که، شما مثلا می‌خواهید مبلغ۵۳۰تومان پرداخت کنید و فروشنده چون پول خرد ندارد که پرداخت کند در ازای آن به شما جنسی را می‌دهد و می‌خواهد به هر نحوی حساب شما را رند کند، در جایی که این موضوع خیلی مشهود است پارکینگ است و شما به دلیل اینکه پول خرد ندارید مبلغی که پرداخت می‌کنید بیشتر از چیزی است که باید بپردازید، ولی وقتی این پرداخت به صورت الکترونیکی باشد دقیقاً همان مبلغی که خدمت گرفته‌اید را پرداخت می‌کنید.

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): برای ما چند مثال بزنید وهمین کیف پول همراهی که فرمودید چند کاربرد آن را به ما بگویید.

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): فرض کنید می‌خواهید مبلغی را برای یکی از اقوامتان واریز نمایید و یا می‌خواهید پولی را دریافت کنید، که این امر از طریق موبایل به راحتی انجام می‌شود و دیگر نیاز نیست که شما به بانک مراجعه کنید ویا حساب بانکی خاصی را معرفی کنید.

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): آیا کارهایی که در بانکداری الکترونیک می‌کنیم، مثل پرداخت قبوض و غیره در اینجا امکان‌پذیر است؟

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): کاملاً بدیهی است و پرداخت قبوض ساده‌ترین کاری است که شما می‌توانید از این طریق انجام دهید، منتها یک سری سرویس‌های ارزش افزوده در اینجا نیاز است که می‌توانید توسط آنها این کار را انجام دهید. در حال حاضر اگر بخواهید قبضی را پرداخت کنید به صورت offline است، یعنی اطلاعات قبل را پرداخت می‌کنید. ولی اگر بخواهید از طریق موبایل قیض موبایلتان را پرداخت کنید تا آخرین مکالمه‌ای که انجام داده‌اید می‌توانید قبض موبایلتان را پرداخت کنید و در واقع به صورت online این سیستم انجام می‌شود.

طی نظرسنجی که در برنامه انجام شد، این موضوع روشن می‌شود که نسل‌های جدید نسبت به نسلهای قبل خیلی بیشتر و بهتر با کاربردهای الکترونیکی و تلفن همراه آشنا هستند و گرایش بیشتری به آنها دارند و حتی فرزندان ما آموزش استفاده از آنها را به ما می‌دهند. چه اتفاقی بین این نسل و نسل بعدی افتاده که گرایش آنها نسبت به این مسایل بیشتر است ؟

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): نکته‌ای را عرض کنم و بعد به این موضوع بپردازیم.

پشت این برنامه یک تیم تحقیقاتی به صورت مداوم یک کار تحقیقاتی در زمینه موضوعاتی که در برنامه مطرح می‌شود، انجام می‌دهند و شما مخاطب محترم مطلع از این موضوع باشید که پشت اکثر برنامه‌ها و به‌خصوص این برنامه، که یک برنامه علمی و ساده‌سازی شده آکادمیک است، تحقیقات متعددی صورت می‌گیرد. به یکی از تحقیقات سه سال گذشته اشاره می‌کنم. در سال ۲۰۰۸ تحقیقی، در تیم‌های متعددی و در جوامع آماری متعددی انجام شده که چه عواملی بر روی استفاده ازسیستم‌های تحت موبایل تاثیرگذار است. جامعه نمونه آماری که انتخاب می‌شود ده‌ها ویژگی ممکن است داشته باشد. مثلا وقتی یک مشتری را بررسی می‌کنند، ملاکهایی از قبیل ، سن، جنسیت، شغل، مدرک تحصیلی، و یا اینکه برای کدام فرهنگ و چه قومیت و نژادی است، در کجای دنیا زندگی می‌کند، کشورش چه تمهیداتی برای استفاده از تکنولوژی و کاربرد دارد و مسایلی از این قبیل. که تیم تحقیقاتی چهار مورد از این ویژگی‌ها را برترین ویژگی‌ها دانسته و متوجه شده که در درجه اول سن، در درجه دوم جنسیت، در درجه سوم تجربه کار با سیستم‌های الکترونیکی، و در درجه چهارم ریسک‌پذیری و پیشگام بودن، دراستفاده از تکنولوژی، نقش اصلی را دارند. تکنولوژی همراه هم به همین ترتیب از این چهار فاکتور نقش می‌گیرد. میدانید که در علوم بازاریابی این مطرح است، که قشری از جامعه هستند به نام اقلیت پیشگام، کسانی که در استفاده از تکنولوژی‌ها و استفاده از سرویس‌هایی که ارائه میشود پیشگام هستند. مثلا وقتی سود بانکی بالا از طرف سیستم بانکی پیشنهاد میشود، تجار و سرمایه‌گذارانی که پول بیشتری دارند، از نوجوانی که در حال درس خواندن است پیشگام ترند.

اما در خصوص تکنولوژی موبایل و استفاده از اینترنت و این نوع تکنولوژی‌ها نوجوانان و جوانان پیشگام‌ترند، چون ریسک کمتری را حس می‌کنند و همچنین راحت‌تر اعتماد می‌کنند. و افراد هرچقدر بزرگتر می‌شوند محتاط‌تر عمل می‌کنند. نوجوانان و جوانان زودتر اعتماد می‌کنند و راحت‌تر می‌پذیرند. پس سریعتر به سراغ یک خدمتی می‌روند. و به همین دلیل در اکثر خانه‌ها، فرزند خانواده استفاده از SMS را به والدین آموزش می‌دهد. با این مثالی که عرض کردم می‌خواستم این موضوع را بیان کنم که یکی از فاکتورهای توسعه و گسترش استفاده از خدمات موبایل، ریسک‌پذیری می‌باشد.

عزیزانی که برنامه به سوی فردا را پی می‌گیرند، می‌دانند که ما در برنامه‌های گذشته از مخاطبین محترم می‌خواستیم که یک خریدی را با کارت انجام دهند مثلا به مبلغ پنج هزار تومان (که ارزش ریسک کردن داشته باشد) و در برنامه‌های بعدی خواستیم که حتی پول تو جیبی بچه‌ها را هم از طریق عابربانک کنترل کنید. امروز هم درخواست می‌کنیم که مخاطبین در ریسک‌پذیری پا را فراتر گذاشته، و به تکنولوژی اعتماد کنند.

برای اینکه از تجارب جناب آقای مهندس طلوع نیز بهره‌مند شویم، سوالی را مطرح می‌کنم. یکی از نگرانی‌هایی که ما در استفاده از تکنولوژی داریم، علی‌الخصوص اینکه همیشه تاکید می‌کنیم که موبایل یک تکنولوژی است و.. این به حریم خصوصی ما می‌آید و این نگرانی بعضی از استفاده کنندگان از تلفن همراه را می‌ترساند، علی‌الخصوص که امسال بسیاری از کاربران تلفن همراه، از وجود ویروس‌های موبایل نگرانی داشتند. توضیحی دهید که اصلا تا کجا می‌شود که در حریم خصوصی کاربران موبایل جلو آمد؟ و آیا اصلا مسئله حریم خصوصی یک تهدید است؟ و چه آمارهایی وجود دارد یعنی چه تهدیداتی ما را تهدید می‌کند؟

میهمان برنامه (جناب آقای مهندس طلوع): در خصوص حریم خصوصی افراد قوانین خوبی در کشور وجود دارد که اپراتورها حتما باید آن را رعایت کنند. بحث ارائه اطلاعات مشترک، حتما باید با احراز هویت و تنها به خود مشترک اعلام شود.و کاربر نگرانی از بابت حریم خصوصی نخواهد داشت و اطلاعات آنها به صورت محرمانه نزد سرویس‌دهندگان نگهداری خواهد شد و اپراتورها مجوز خاصی دارند که اطلاعات را به صورت امنی نگهداری کنند و به هرحال این اطلاعات باید در جایی ذخیره شود.

در تکمیل فرمایشات قبلی شما، بحثی را مطرح می‌کنم. سه پارامتر وجود دارد که کاربرها یک سرویس را می‌پذیرند. اولین بحث، بحث سادگی سرویس است، یعنی به راحتی بتوان از آن استفاده کرد.بحث دوم، بحث سرعت می‌باشد، یعنی باعث اتلاف وقت مشترک نشود. و در نهایت امنیتی که در سیستم وجود دارد تا کاربر بتواند به آن سیستم اعتماد کند. این سه فاکتور به صورت ترکیبی باعث پذیرش یک سرویس، نزد مشترکین خواهد شد.

سیستم‌های مالی هم که برای تلفن همراه طراحی می‌شود، بیشتر بر روی همین سه فاکتور تاکید دارد. (سرعت/سادگی/امنیت) به عنوان مثال پیامک را نام می‌بریم، هنوز هم پیامک بهترین سرویس نزد کاربران در دنیاست چون شامل این سه فاکتور می‌باشد.

آماری وجود دارد در خصوص مقایسه بین تلفن همراه، کاربران تلفن همراه در دنیا، دارندگان کارت بانکی. در حال حاضر حدودپنج میلیارد کاربر تلفن همراه و دو میلیارد دارنده کارت بانکی در دنیا وجود دارد.

کارشناس برنامه (مهندس صائبی): در واقع می‌شود این طور بیان کرد که ما اطلاعات حریم خصوصی خود را اگر هم ارسال می کنیم یا اگر هم نزد اپراتور نگهداری می‌کنیم مطمئن باشیم که با مجوزهای خاصی در کشورمان این اطلاعات کاملا محفوظ است. متخصصین روندهای مختلفی را برای تلفن همراه در آینده پیش‌بینی کرده‌اند. با توجه به گسترده بودن این بحث، در برنامه‌های بعدی به این موضوع می‌پردازیم که در آینده چه روندی را برای تکنولوژی موبایل پیش‌بینی کرده‌اند.

درکل در این قسمت اشاره کردیم به اینکه چه‌طوراستفاده از سیستم‌های موبایل را فرهنگ‌سازی کنیم که به سه فاکتور مهم سرعت، سادگی و امنیت در استفاده از سیستم‌های موبایل اشاره کردیم، و همچنین خدمت الکترونیکی کیف پول همراه را معرفی کردیم. در اینجا به کاربردی دیگر از تلفن همراه اشاره می‌کنم و آن تقویم روزانه و کاری است، ما معمولا برنامه‌های روزانه خود را بر روی کاغذ یادداشت می‌کنیم و یا روی وایت برد اتاقمان. و وقتی ار اتاق بیرون می‌رویم، مدام باید برنامه های خود را با رئیس دفتر هماهنگ کنیم. البته بیشتر مدیران از این موضوع رنج می‌برند. و در اینجا می‌خواهیم که این تمرین را نیز علاوه بر تمرین خرید توسط تلفن همراه و یا همان کیف پول همراه داشته باشید. البته از مدیران این خواهش را دارم که اجازه دهند مسئولین دفترشان قرار جلسات را از طریق تلفن همراه هماهنگ کنند و تقویم کاری شما را روی تلفن همراهتان بفرستند به طوری که شما با مراجعه به تلفن همراه از زمان جلسات و مخاطبین و غیره مطلع شوید. می‌دانید که در تلفن همراه امکانی داریم که می‌توانیم صدا را ضبط کنیم پس شما می‌توانید صورت جلسات را با تلفن همراهتان ثبت کنید. امیدوارم تا هفته آینده یک کاربرد عملیاتی مثل این را از مخاطبین شاهد باشیم.

عوامل این برنامه

• سردبیر و نویسنده : خانم مرضیه سالک
• گوینده: خانم رفعتی
• کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
• تهیه کننده: خانم میترا معروفی
• گزارشگر: خانم افشار
• نشر الکترونیک: خانم‌ها حسنی و کریمی