وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
برنامه به سوی فردا که روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۱۱:۰۵ از رادیو اقتصاد پخش می‌شود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌‌پردازد.
شما می‌توانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
مجری برنامه: امروز هم همچون برنامه‌های گذشته در خدمت کارشناس محترم برنامه جناب آقای مهندس علیرضا صائبی هستیم و از حضور ایشان استفاده خواهیم شد. همچنین به صورت تلفنی در خدمت میهمان محترم برنامه جناب آقای دکتر حمید ضیائی‌پرور که دکترای علوم ارتباطات و مدرس دانشگاه هستند خواهیم بود. از آقای مهندس صائبی درخواست میکنم که بفرمایند در این برنامه راجع به چه موضوعی صحبت خواهیم کرد.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): ضمن عرض سلام و ادب خدمت جناب آقای دکتر ضیائی‌پرور میهمان محترم برنامه، ما در برنامه‌های گذشته سیر مسائل مربوط به خدمات فناوری اطلاعات در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی را پی می‌گرفتیم که به مسائل مختلفی برخوردیم، از اندیشمندانی که در این حوزه تحقیقاتی را انجام داده بودند و صاحب تجاربی بودند از حوزه آموزش و پرورش اطلاعات خیلی خوبی را از مسئولین امر گرفتیم و به اعداد قابل تاملی از ذی‌نفعان حوزه آموزش و پرورش پرداختیم، چند میلیون دانش‌آموز، چند میلیون خانواده و چند میلیون اعضاء درگیر در فرآیند آموزشی. منتها به بحث‌های آموزش عالی خیلی کم پرداخته شد و امروز امیدواریم که بتوانیم بحث آموزش عالی و خدماتی که در حال حاضر در این حوزه وجود دارد را شروع کنیم تا انشاءالله در دو برنامه آینده از نظرات صاحب نظران هم بهره‌مند شویم و خیلی امیدوارم که بتوانیم هماهنگی با مسئولین فناوری اطلاعات وزارت علوم انجام دهیم و از حضور ایشان در برنامه نیز استفاده کنیم.
برای شروع این بحث و برای اینکه بیشتر از محضر میهمان برنامه کسب فیض نماییم، با این پرسش شروع میکنم که : جناب آقای دکتر ضیائی‌پرور اگر ما در نظر بگیریم که در ساختار آموزشی ما وزارت علوم به عنوان عالی‌ترین مرجع برنامه‌ریزی مسائل آموزشی و پژوهشی در حوزه اموزش عالی و بعد مدیران دانشگاه‌های کشور و در لایه بعدی از اعضای هیئت علمی،دانشجویان و پرسنل دانشگاه را دسته‌بندی کنیم، جنابعالی به عنوان عضو هیئت علمی در حال حاضر دقیقا چه خدماتی را در دانشگاه خودتان و یا در حوزه عام فعالیتتان در رابطه با آموزش عالی مبتنی بر فناوری اطلاعات دریافت می‌کنید؟
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): در خصوص بحث مورد نظر باید عرض کنم، ما متاسفانه در وضعیت مطلوبی قرار نداریم، یعنی علی‌رغم اینکه انتظار می‌رود ارتباطات علمی در محیط دانشگاهها و آموزش عالی از طریق شبکه‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات شکل بگیرد، هنوز آنچنان که باید و شاید این خدمات مبتنی بر فضای مجازی شکل نگرفته است. تنها چیزی که من می‌توانم خدمت شما عرض کنم این است که فعلا در مجموعه‌های دانشگاهی ما چه در وزارت علوم و چه در دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دانشگاه‌های غیر انتفاعی و غیر دولتی، تنها چیزی که خیلی جدی گرفته می‌شود بحث شهریه است. در جاهایی که نیاز به دریافت پول است، که از دانشجو پولی دریافت شود سامانه‌ها را خیلی خوب الکترونیکی و به روز کرده‌اند، به شبکه شتاب وصل کرده‌اند و امکان دریافت پول از دانشجویان و مخاطبان خود را فراهم کرده‌اند و در بقیه سرویس‌ها در حد اطلاع‌رسانی است یعنی وب سایت‌هایی که صرفا خدمات اطلاعاتی به مخاطبین خود می‌دهد، اعم از دانشجو و هیئت علمی و کارکنان. اگر فرصتی باشد جزئیات را نیز بیان خواهم کرد ولی با تصویری که دارم با توجه به اینکه در دنیا دانشگاهها به صورت کاملا مجازی در آمده‌اند و ارتباطات علمی در فضای مجازی شکل می‌گیرد در ایران همچنان فضای سنتی و فیزیکال و حضوری حرف اول را می‌زند.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): همین‌طور است و من در واقع می‌خواستم یکی دو مطلب دیگر را هم بپرسم که شما ضمن پاسخ به سوال اول من پاسخ فرمودید. شاید به صورت مشخص من به دو حوزه آموزش و پژوهش می‌خواستم اشاره کنم،به عنوان ماموریت‌های اصلی دانشگاهها و دستگاه آموزش عالی اگر به تفکیک بخواهم وارد شوم، در حوزه آموزش ما بعضا سیستم‌ها و سامانه‌های مبتنی بر IT را برای انجام عملیات در بعضی از دانشگاه‌های کشور شاهد هستیم. البته منظورم یک‌پارچه بودن این سیستم‌ها با هم نیست چون در کمتر دانشگاهی در سطح کشور ما شاهد یک‌پارچگی مطلوبی از سیستم‌های مبتنی بر IT هستیم. ضمنا این را هم عرض کنم وقتی می‌گویم کمتر شاهدیم منظورم یک یا دو دانشگاه نیست بلکه غالب دانشگاه‌های کشور را عرض میکنم. شما در حوزه سیستم‌هایی که مدیریت آموزش را در کلان در سطح وزارت علوم بر عهده دارد، چون وقتی ما سند جامع علمی کشور را تدوین می‌کنیم، منظورمان این است که ابعاد آموزشی و پژوهشی باید با آن اولویت‌هایی پیش رود که ما در سند بالادستی تدوین کردیم. آیا در حال حاضر شما به عنوان یک عضو هیئت علمی شخصا محورهای آموزشی خود را مدیریت می‌کنید؟ و یا با یک اسناد بالا دستی،مبتنی بر یک سیستم و سازمان مشخصی است؟
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): پیش از فرآیند شروع آموزش و پژوهش، مجموعه آموزش عالی وزارت علوم کارهای مبتنی بر IT خیلی قدرتمندی انجام داد و نباید از حق گذشت که مرحله کنکور و ثبت‌نام کنکور و آزمون‌های سراری در حال حاضر کاملا به صورت الکترونیکی در آمده و تقریبا دیگر شکل حضوری و سنتی آن جمع شده است. شاهد آن بودیم که تا چند سال پیش وقتی زمان ثبت نام کنکور فرا می‌رسید صف‌های طویلی تشکیل می‌شد، ترافیک ایجاد می‌شد تا مردم کارت بگیرند و فرم‌های ثبت نام بگیرند و پول پرداخت کنند و …. این فرآیند الان برچیده شده است و داوطلب می‌تواند از طریق اینترنت ثبت‌نام کند، کارت بگیرد، پرینت برگه ورود به جلسه را بگیرد و همه فرآیندها کاملا الکترونیکی شده است و این قابل تحسین است که میتوان به پای سازمان سنجش و نهادهای مرتبط با آزمون‌های ورودی ثبت کرد.
در بخش دانشجویان خارج از کشور هم از قدیم وزارت علوم پیشتاز بوده است. یعنی بر قراری شبکه‌های ارتباطی بین دانشجویان ایرانی مقیم خارج ازکشور، دانشجویان بورسیه داخل و خارج، ارتباطات بین اینها از طریق وب خیلی قوی بوده است حتی من یادم هست. اولین فرم‌های اینترنتی در مجموعه وزارت علوم برای این گروه از دانشجویان شکل گرفت. این نقاط قوت بود که باید گفت و تجلیل کرد و یا همان بحث هیئت علمی هم کاملا به صورت الکترونیکی اجرا می‌شود و داوطلبین هممه مدارک را اسکن می‌کنند و کارهایشان انجام می‌شود. این پروسه هم به این شکل صورت گرفت. در بخش شهریه‌ها و ثبت‌نام‌های انتخاب واحد هم جسته و گریخته نه به صورت یکسان، مثلا در دانشگاه‌های غیر دولتی خیلی قدرتمند اجرا می‌شود و دانشگاه آزاد تقریبا تمام فرآیند ثبت نام و در یافت شهریه‌ها را الکترونیکی کرده، پیام نور و دانشگاه غیر انتفاعی هم به همین صورت ولی دانشگاه دولتی هنوز دچار رکود و رخوت در این بخش هستند. با این مقدمه می‌خواهم وارد آن دو بحث اصلی که فرمود شوم که یکی فرآیند آموزش بود که جزء یکی از پایه‌های اصلی کار دانشگاه و مجموعه آموزش عالی است و بحث پژوهش.
در بحث آموزش ما متاسفانه هنوز موضوع IT و فناوری‌های الکترونیکی و راه دور در سیستم آموزشی ما راه نیافتاده است و هنوز دستورالعمل یک پارچه‌ای که موظف کند و یا رهنمود دهد و تشویق کند که فرایندهای آموزشی به صورت الکترونیکی اجرا شود این را در دانشگاهها کمتر شاهد بودیم. بعضا اساتیدی که در این زمینه کار قوی کرده‌اند،مبتنی بر علایق و زمینه‌ها و امکانات شخصی خودشان بوده وگرنه دانشگاه و مجموعه وزارتخانه و یا دستگاه‌های سیاست گذار در این عرصه کاری انجام نداده‌اند. البته دلیل هم دارد، یعنی نمی‌شود توقع داشت از سیستم آموزشی که هنوز زیرساخت ارتباطی‌اش خیلی قدرتمند نیست بتواند چنین فناوری را پیاده‌سازی کند. برای مثال، اگرچه که وزارت ارتباطات زحمت کشیده و فیبر نوری را به حدود سیصد تا سیصد و بیست دانشگاه کشور کشیده است. این فیبر نوری در بخش شبکه علمی خیلی وسیع‌تر از این هم می‌تواند کاربرد داشته باشد ولی هنوز این فیبر نوری خاصیت‌های لازم را برای مجموعه دانشگاهها ندارد. مثلا بینcompete های مختلف دانشگاهی، مجموعه‌هایی که دور از هم هستند. دانشکده‌ها، ارتباطاتی که باید به صورت بی‌سیم، کابلی و یا فیبر نوری برقرار شود، هنوز انجام نشده است و این مستلزم هزینه‌های خیلی بالایی برای دانشگاه‌هاست،حتی در اینترنت دانشگاه ها، بحثی که خیلی خیلی ضروری است، علی رغم دستوری که ریاست محترم جمهوری چند سال پیش داده اند که به دانشگاهها اینترنت رایگان داده شود، وزارت ارتباطات زسر بار این دستور نرفته است و من اطلاع دارم که دانشگاهها هر ساله هزینه‌های بالایی را بابت اینترنت متحمل شده‌اند. اگر قرار است که سیستم آموزشی ما به سمت مجازی شدن و الکترونیکی شدن پیش رود به هر حال باید این تهسیلات داده شود و حتی دستوراتی که داده شده است اعمال شود و اجرایی شود. موادی که در قانون برنامه چهارم نوشته شد که مثلا به اندازه ده درصد از دانشجوها به ایستگاه ه اینترنتی در داخل دانشگاهها دسترسی داشته باشند، هیچ وقت اجرایی نشد و همه این را نمی‌شود به پای دانشگاه نوشت چون فراهم کردن این زیرساخت مستلزم هزینه‌های سنگینی است. اخیرا در یکی، دو سال گذشته تلاش‌هایی در داخل دانشگاهها شده است که مثلا کلاس‌ها را به ویدئوپروژکتور، شبکه اینترنت داخلی مجهز نمایند و یا دروس را تشویق کردند که به صورت multimedia در بیاید و ارائه شود که مشوق‌هایی را در نظر گرفته‌اند. ولی همان‌طور که خدمتتان عرض کردم آن دسته از استادانی فقط وارد این گود شدند که زمینه قبلی لازم را داشتند و علاقه‌های شخصیشان هم این بوده و به این سمت رفته‌اند.
گزارش برنامه:
گزارشگر برنامه(خانم افشار):دانشجوی چه رشته‌ای هستید؟
شخص مصاحبه شونده: دانشجوی الهیات گرایش فقه و مبانی اسلامی هستم.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): در حال حاضر دانشگاه شما چه خدماتی را در پایه IT به شما ارائه میکند؟
شخص مصاحبه شونده: خدمات معمولی که در دریافت ایمیل‌ها و سرویس‌های خاصی که دارند، کتابخانه‌های ویژه‌ای که دارند مختص دانشجویان است. امکان پایگاه‌های تخصصی مقالات و…
گزارشگر برنامه(خانم افشار): آیا در استفاده از این امکانات با مشکل خاصی هم مواجه بوده‌اید؟
شخص مصاحبه شونده: نه به آن صورت، ولی مشکلات شبکه همیشه وجود دارد که آن هم مربوط به دانشگاه نیست و از طرف مخابرات است.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): یعنی آنچه که باید دانشگاه در اختیار شما قرار دهد کامل است؟
شخص مصاحبه شونده: بله کاملا
گزارشگر برنامه(خانم افشار): این خدماتی که دانشگاه در اختیار شما قرار داده چقدر موثر بوده و به چه نحوی در ارتقاء شرایط علمی و عملی شما موثر بوده است؟
شخص مصاحبه شونده: برای دانشجویان کارشناسی ارشد اگر واقعا بتوانند استفاده کنند شرایط واقعا مهیا است. ولی شاید فقط برای بیست درصد از دانشجویان کارشناسی مفید باشد.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): چرا دانشجویان دیگر کمتر می‌توانند استفاده کنند؟
شخص مصاحبه شونده: ساختار خود آموزش عالی است که دانشجویان کارشناسی را مثل دانش آموز عمل می‌کنند. و به نوعی باید فرهنگ‌سازی شود.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): شما به عنوان یک دانشجو از وزارت علوم چه انتظاری دارید؟ می‌خواهید که چه امکاناتی را در اختیار شما قرار دهد؟ نیازهای شما در این زمینه چیست؟
شخص مصاحبه شونده: در دانشکده ما این موارد مهیا است ولی از دانشجویان دیگر که سوال میکنم خیلی راضی نیستند. و من انتقادی به آن صورت ندارم.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): برای اینکه کیفیت کارشان را بهتر کنند آیا شما پیشنهادی دارید؟
شخص مصاحبه شونده: مطمئنا جای کار بیشتری دارد. و باید به روز‌رسانی سیستم‌های دانشگاه به درستی انجام شود و یا سیستم‌ها افزوده شود و اینها کارهایی است که میتوان انجام و در کوتاه مدت نتیجه‌ی مطلوبی خواهد داد.
گزارشگر برنامه(خانم افشار): آیا شما در حال حاضر در استفاده از سیستم‌ها مشکلی دارید؟
شخص مصاحبه شونده: این سیستم‌ها به روز نیست و محدود است و جمعیت دانشجویان زیاد است.
کارشناس برنامه(اقای مهندس صائبی): من از آقای دکتر ضیائی‌پرور یک سوالی دارم و آن اینکه معمولا تغییرات پایه‌ای و یا تغییرات خیلی بزرگ زمانی شکل می‌گیرد که نیاز به آنها خیلی احساس شود و در علوم مارکتینگ و امثال آن معروف به این است که تا وقتی که نیاز خیلی جدی خود را نشان ندهد مسئولین امر به فکر تحول جدی در آن موضوع نمی‌افتند. به نظر شما این پوش خدماتی و این فشار نیاز به ارائه خدمات از طرف ذی‌نفعان این حوزه مثلا دانشجویان و اساتید، دانشگاهها و یا حتی عوامل فعلی وزارت علوم ارائه یا احساس نشده است؟ چون ما نمی‌توانیم همه تقصیرها را گردن دانشگاه بی‌اندازیم و یا همه تقصیرها را متوجه وزارت علوم بدانیم و یا همان طور که شما فرمودید، بعضی از اساتید عضو هیئت علمی خودشان با حوزه IT آشنا بوده و برای خود یک محیط مجازی و فضای مجازی ایجاد کرده‌اند و کار پژوهشی و آموزشی خود را انجام می‌دهند و من مطلع هستم که اتاق‌های فکر مجازی را راه‌اندازی کرده‌اند. منتها سازمان‌ها و افراد بنا به انگیزه شخصی این کار را می‌کنند. همان‌طور که شما هم فرمودید موضوع با یک سیستم سازمان یافته و هدایت شده پیش نمی‌رود. آیا این پوش خدماتی وجود ندارد؟ یا این نیاز اعلام شده و وجود دارد. امروز غیر از فناوری اطلاعات ما ابزاری برای مدیریت نداریم. آیا این احساس نیاز نشده است؟ و یا اگر شده است چرا پاسخ داده نشده است؟
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): همه این عوامل در این ماجرا دخیل است. هم نیاز احساس نمی‌شود و هم مقاومت وجود دارد. دانش فناوری اطلاعات یک دانش جدید است و مستلزم یک سری آموزش‌ها و ابزارها و زیرساخت‌های تازه و نو است. بخش عمده مسئولین ما در حوزه آموزش عالی و به ویژه اعضای هیئت علمی در بدنه آموز عالی کشور به هرحال پیشکسوتان و استادانی هستند که در فضای غیر از فناوری اطلاعات رشد کرده‌اند. بسیاری از این افراد از ساده‌ترین فناوری اطلاعات هم در کارهای شخصی خود استفاده نمی‌کنند. بنابراین چه طور می‌شود از اینها انتظار داشت که در فرآیند الکترونیکی از این فناوری‌ها استفاده کنند؟ بنابراین این یک دوره گذاری است که ما سپری می‌کنیم. برعکس آن طیفهایی که از این فناوری استفاده می‌کنند استادان جوان هستند. استادان و اعضاء هیئت علمی و پرسنل جوان دانشگاهی طلقی می‌شوند. در واقع ما باید این را بپذیریم که این دوران گذار که میتوان گفت محصول یک نوع شکار دیجیتالی و شکار بین نسلی در جوامعی شبیه ما است، ما الآن در وسط این دوران قرار داریم. از طرف دیگر چیزی که به نظر من می‌رسد، این است که بعضی از مسئولین دانشگاهی هم علی‌رغم اینکه مصوبات مربوط به مجازی کردن دروس و فراهم کردن امکانات ارتباطی پیشرفته برایشان وجود داشته این کار را انجام نداده‌اند. مثالی برایتان بزنم: الان که با شما صحبت میکنم در جزیره کیش هستم. من در دانشگاه جامع علمی کاربردی کیش درس تکنولوژی‌های جدید ارتباطی را تدریس میکنم. ولی در سالن اینترنت این دانشگاه که بایستی کاملا درس به صورت الکترونیکی ارائه شود،کامپیوترها، نوت‌بوک‌ها و یا سیستم اینترنت و وایمکسی که بایستی به دانشجو سرمیس دهد وجود ندارد. ولی اگر شما از مسئولین سوال کنید میگویند که تمام امکانات هست و کلی عدد و رقم به شما ارائه می‌دهند که این امکانات را فراهم کرده‌اند. در واقع در عمل هم این با مشکلاتی مواجه است.
می‌خواهم در ادامه همان بحث اول که از آموزش شروع کردم به پژوهش بپردازم که متاسفانه ما در این عرصه خلاء بسیار بزرگی را داریم. اگرچه فضای اینترنت توانسته ابزارهای تحقیقاتی و پژوهشی گسترده‌ای را در دسترسی محققان و پژوهشگران دانشگاهی قرار دهد اما یکسری مشکلات و موانع هم در این بخش باعث شده که آنچنان که باید و شاید از این ظرفیت‌ها استفاده نشود. اولین نکته دسترسی پژوهشگران به سامانه‌های علمی و بانک‌های اطلاعاتی علمی در دنیا است. این مرتب با فراز و نشیب مواجه بوده اعم از پرداخت آبونمان مربوط به این سامانه‌ها یا اینکه در دسترس قرار دادن آنها و یا موانعی مثل سامانه‌های پالایش‌گری که در کشور وجود دارد و برای همه مردم است. این باعث شده است که بخش‌های دانشگاهی ما هم به همان موانع و مشکلات پالایشی برخورد نمایند و دسترسی آنها به متون علمی و پژوهش کاهش یابد.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): احتمالا منظور شما دسترسی به پایگاه مقالات است و در واقع ناشرینی که در حال حاضر این کار را انجام می‌دهند و از طرفی توجه به مسائل فیلترینگ و محدود شدن دسترسی است.
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): این موضوع را کمی لطیف‌تر مطرح می‌کنیم که به هرحال لازمه محیط‌‌های آکادمیک و دانشگاهی این است که دسترسی به اطلاعات در سطح بین‌المللی داشته باشند. کاربرد فضای مجازی برای یک عضو هیئت علمی با شهروند معمولی بسیار متفاوت است در حالی که ما چنین استانداردی در دستیابی‌های الکترونیکی در کشور نداریم که بخواهد شهروندان را تفکیک کند.
یک دانشجوی علوم پزشکی قطعاباید به مواردی در اینترنت دسترسی داشته باشد که شاید برای شهروندان معمولی اصلا صلاح نباشد که در اختیار قرار بگیرد. مثل ژورنال‌هایی که دسترسی دارند و ثبت شده است. بخش دیگری که ما در این زمینه مشکل داریم، بحث تولید محتوی الکترونیکی توسط دانشگاه‌هاست. داشگاه مرکز تولید علم است ولی دانشگاه‌های ما در تبدیل این محتوی علمی به متون دیجیتالی متاسفانه رتبه‌های بسیار بسیار پایینی دارند. اصطلاحی داریم به نام وبو متریک که در سطح دنیا سنجش می‌شود وب‌های دانشگاهی از نظر محتواهایی که بارگذاری می‌کنند و بین دانشگاهیان نشر می‌کنند. متاسفانه بهترین دانشگاه ما در ایران از رتبه پانصد بالاتر نیستند وما از لحاظ رتبه‌های وبو متریک دانشگاهیمان نتوانستیم رتبه بالاتری را در جهان کسب کنیم. در این زمینه مرکز علوم و فنون دانشگاه شیراز خیلی خوب کار میکند و حدود دو سال است که بحث وبومتریک را جدی گرفته است چون لازمه توسعه علمی و پژوهشی این است که reportها، گزارشات، تحقیقات، آزمایش‌ها و دستاوردهای علمی دانشگاهها بر بستر الکترونی بیاید و نشر پیدا کند. ما در آموزه‌های دینی هم داریم که زکات علم نشر آن است. ولی در ایران این عمل نمی‌شود و محتواهای وب‌سایت‌های دانشگاه‌های ما عمدتا ضعیف است و بدنه پژوهشی کشور را تغذیه نمی‌کند. لذا شما آموزش‌های تکراری، پژوهش‌های تکراری، پروژه‌های تکراری در محیط دانشگاهی فراوان می‌بینید. البته من نمی‌خواهم که یک سره نفی کنم و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران کارهای خوبی را انجام می‌دهد و سامانه‌هایی را راه‌اندازی کرده ولی در شروع کار است و انشاءالله با اقداماتی که مجموعه دوستان در دانشگاهها، وزارت علوم و دانشگاه آزاد و سایر دانشگاهها انجام می‌دهند بتوانیم با استفاده از فناوری هم یک جنبش نرم‌افزاری و یک نهضت تولید علم در دانشگاهها راه‌اندازی کنیم و هم سطح کیفی آموزشی را در دانشگاهها بتوانیم با استفاده از این فناوری‌ها بالا ببریم.
مجری برنامه: من می‌خواهم سوال آقای مهندس صائبی را تکرار کنم، اینکه آیا دانشگاهها این نیاز را به وزارت علوم اعلام می‌کنند و وزارت علوم از دستگاه‌های زیربط می‌خواهد که این امکان برای دانشگاهها فراهم شود و یا اینکه این در پروسه‌های اداری حذف شده است.
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): قطعا دانشگاهها به مجموعه بالادستی خود اعلام نیاز می‌کنند. ولی تصور من این است که به هرحال توانشان بیشتر از این نمی‌رسد، چون این نیاز به یک برنامه ملی دارد اگر ما بخواهیم کاربرد فناوری اطلاعات را در نظام آموزش عالی خود گسترش دهیم این طرح و برنامه ملی نیاز دارد اینکه به صورت منفرد نیازها اعلام شود و اینکه مسئولی بودجه دهد و در یک سازمانی بتواند هماهنگی را انجام دهد و یک شخص خوش فکری در راس مدیریت یکی از بخش‌های آموزش عالی باشد این چیز دیگری است باید دید که ما برنامه کلانی برای این موضوع داریم یا نه به جز چند واحد دانشگاه مجازی که کلا بر بستر IT رفته است، بقیه کار سنتی خود را انجام می‌دهند و تلاش‌هایی هم که صورت گرفته است تلاش‌های پراکنده و انفرادی بوده است.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): آقای دکتر ضیائی‌پرور نکته بسیار جالبی را اشاره فرمودند و آن حضور در دوره گذار بود. با تمام حوزه‌های دیگر کشور هم که در این پنجاه و چند برنامه به سوی فردا صحبت می‌کنیم، کلمه دوره گذار خیلی تکرار می‌شود و حقیقت هم دارد. یعنی تا ما یک سرویس جدیدی را ارائه کنیم و یک کار جدیدی را انجام دهیم، بعضی از بنیان‌های فرضیات ما تغییر میکند و در واقع سرعت innovation و نوآوری در دنیا به صورتی دارد حرکت میکند و با سرعت بسیار زیادی حرکت میکند به طوری که حتی برای راه‌اندازی یک پژوهشکده مجازی که خیلی ساده است و به عنوان یک نیاز اصلی در انتشار علم بین چند واحد دانشگاهی و پژوهشی با مشکلات عدیده‌ای ممکن است مواجه باشد. مثال ساده و کاربردی آن این است که خود جنابعالی و بسیاری از اساتید بنده تلاش می‌کنند چون یکی از وظایف اعضاء هیئت علمی انتشار علم در فضای بین دانشگاهی است، ما حتی در این زمینه ارتباطات ساده اولیه‌ای را که در یک اتاق فکر مجازی می‌خواهیم برقرار کنیم نداریم و شاهد این هستید که اساتید از دانشگاه‌های کشور برای یک موضوع خاص مجبورند تشریف بیاورند تهران و یا برای یک گردهمایی به شهر دیگری سفر کنند و با هم در یک موضوعی رایزنی کنند و بعد از ۴۸ ساعت به یک نتیجه‌ای برسند در حالی که همان‌طور که مستحضرید، البته روی سخن من هم با مسئولین است و هم مجریان که همان‌طور که آقای دکتر اشاره فرمودند با خوش فکری و ابتکار عمل از امکانات بسیار اولیه‌ی فناوری اطلاعات داستفاده کنند و بتوانند آن دغدغه رهبر معظم انقلاب و دیگر مسئولین رده یک کشور را که تبدیل علم به ثروت است را برآورده کنند. این مسئله مسئله خیلی مهمی است و ما هنوز به هزینه‌هایی که در مدیریت سنتی دارد به کشور تحمیل می‌شود خیلی نمی‌پردازیم،حتی از بعد اقتصادی. یعنی ما هزینه‌های بسیار زیادی را صرف می‌کنیم که مثلا آقای فلانی یک ایده علمی را منتشر کنند و بتوانند با همکارانشان راجع به آن به بحث و تبادل نظر بپردازند و واقعا در این زمینه ما هزینه بسیاری را می‌پردازیم.
همین‌طور در موضوعات مربوط به دانشجویان، علی‌رغم فرمایشی که آقای دکتر فرمودند و من هم قبول دارم که ما در سطح دانشگاه‌های غیر انتفاعی و دانشگاه‌های آزاد و غیر دولتی با رشد بیشتری در حوزه فناوری اطلاعات مواجه هستم و این به دلیل بودجه بیشتری است که به آن اختصاص داده شده است در گزارشی که پخش شد برای من خیلی جالب بود که معتقد بودند اگر همه دانشگاهها مثل دانشگاه دولتی باشند مناسب است. شاید این خیلی در نوع دیدگاه پایین به بالا و نوع دیدگاه کلان در سطح کشور برای مخاطبین این برنامه تناقض ایجاد نماید.
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): راجع به توضیح این دانشجو من می‌توانم نکته‌ای را بیان کنم که تصور من این بود که منظور ایشان بیشتر آن Stationهای اینترنتی است که در دانشگاهها وجود دارد یعنی سالن های اینترنتی که دسترسی دارند و ایشان گفت که مشکل برای بیرون است و مخابرات است. احتمالا منظور ایشان سرعت و کیفیت و محدودیت‌های این طوری بوده است. یعنی گله‌ی ایشان از نظام آموزش عالی نبود چون گفتند بیشتر از این نمی توانند کاری انجام دهند.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): نکته همین است و من می خواستم به همین اشاره کنم و به این نکته برسم. همان طور که شما فرمودید ما در حوزه زیرساخت با چالش‌های اساسی مواجه هستیم. برای پرداختن به موضوع آموزش و پژوهش مبتنی بر فناوری اطلاعات. اما به عقیده من حقیر در همین امکاناتی هم که داریم به اندازه خودش از آن استفاده نمی‌کنیم. چه بسا که شما اشاره فرمودید دسترسی ما به پایگاه منابع علمی، با همین شبکه هایی هم که داریم کاملا قابل فراهم شدن است. حتی شما اشاره به رشته پزشکی کردید که من در آن سطح هم وارد نمی‌شوم و همین ناشران عادی، مقالات ۲۰۰۹،۲۰۱۰،۲۰۱۱ و به قول شما افت‌و‌خیز دارد، یک موقع وصل است یک موقع قطع است و…
انشاءالله امیدوارم با هم‌فکری اساتیدی مثل آقای دکتر ضیائی‌پرور که باعث افتخار من است که در این برنامه توانستیم از وجود ایشان استفاده کنیم و دیگر دوستانی که در حوزه تصمیم‌گیری و اجراء قرار دارند از امکانات فناوری اطلاعات در کاهش هزینه و تسریع فرآیندهایمان در حوزه آموزش و پژوهش استفاده کنیم.
میهمان برنامه(آقای دکتر ضیائی‌پرور): بنده هم تشکر میکنم و به عنوان نکته پایانی روی سخنم با دانشجویان است، تصور من این است که اگر دانشجویان سرویس‌های آموزشی و پژوهشی را از مسئولین دانشگاهی و اساتید خود مطالبه کنند، می‌توانند به عنوان یک عامل پیشران در حرکت دانشگاهها به سمت الکترونیکی شدن عمل کنند. نیروی محرک و تحریک کننده به لحاظ حرکت به نظر من خود دانشجویان هستند، یعنی دانشجویان مطالبه کنند که دروس به صورت مجازی و الکترونیکی ارائه شود. از طریق شبکه های الکترونیکی تبادل اطلاعات و ملاقات‌ها انجام شود. ویدئو کنفرانس‌ها اجرا شود. متون به صورت دیجیتالی تبدیل شود و یا از متون بین‌المللی استفاده شود و دانشگاهها را هم ترغیب کنند که امکانات بیشتری را فراهم کنند. به نظر من از اینجا می‌تواند نقطه محرکه کلید بخورد که به سمت نقطه مطلوب حرکت نماید.
عوامل این برنامه:
· سردبیر: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
·میهمان برنامه: آقای دکتر ضیائی‌پرور
· تهیه کننده: جناب آقای فنایی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم کریمی
