وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
برنامه به سوی فردا که روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۱۱:۱۰ از رادیو اقتصاد پخش می‌شود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌‌پردازد.
شما می‌توانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
مجری برنامه: پنج‌شنبه‌ای دیگر از راه رسید و افتخار این راداریم که با برنامه‌ای دیگر از مجموعه برنامه‌های به‌سوی فردا در خدمت شما عزیزان باشیم. ایام ولادت با سعادت حضرت علی (ع) را به تمام مخاطبین عزیز تبریک و تهنیت عرض می کنم.در این برنامه، طبق روال برنامه‌های گذشته در خدمت کارشناس محترم برنامه، جناب آقای مهندس علیرضا صائبی هستیم. امروز همچنین افتخار داریم که در خدمت جناب آقای مهندس قائمی، مدیر عامل محترم سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران باشیم و از حضور ایشان در برنامه بهره‌مند شویم.
گزارشی در برنامه پخش شد در خصوص استفاده یکی از شهروندان از خدمات الکترونیک شهرداری در یکی از دفاتر، از آقای مهندس قائمی درخواست می‌کنم که نظر خود را راجع به این گزارش بیان کنند.
میهمان محترم برنامه(آقای مهندس قائمی):پرسش و پاسخی که در گزارش مطرح شد بسیار خوب بود و این نشان‌دهنده اشراف شهروندی بود که در مورد این مسئله اظهار نظر میکند. در این گزارش به دو موضوع توجه شد. یکی مسائل مربط به حوزه ساخت‌و ساز، پروانه و پایان‌کار و مسائل مربوط به آن و دیگری هم بحث پرداخت عوارض خودرو بود.
در خصوص پرداخت عوارض خودرو، توضیحات مختصری را بیان می‌کنم و اگر فرصت برنامه اجازه دهد در مورد ساخت‌و ساز و مسائل مربوطه نیز توضیحاتی را خواهم داد. در زمینه پرداخت عوارض خودرو که قانونی است که از قدیم وجود داشته است، همه شهروندان مکلف‌اند که بر اساس، نوع، تیپ، استاندارد، تعداد سیلندر و استانداردهایی که در حوزه خودرو وجود دارد که وزارت اقتصاد و دارایی آن را مشخص میکند، سالیانه عوارضی را باید به شهرداری‌ها پرداخت کنند. از ابتدای سال ۱۳۸۸ این سرویس در شهرداری تهران صددرصد غیر حضوری و الکترونیکی شده است، البته طبیعتا بعضی از شهروندان ممکن است به هر دلیلی امکان استفاده از خدمات الکترونیک را مستقیما و شخصا نداشته باشند، طبیعتا آنها می‌توانند از خدمات الکترونیک و حتی کافینتها استفاده کنند و هیچ محدودیتی به اینکه حتما به دفاتر خدمات الکترونیک شهرداری مراجعه کنند وجود ندارد. فقط یک استثنا داریم و آن این است که، آن دسته از خودروهایی که تازه شماره‌گذاری شده‌اند و ما دیتای آنها را نداریم، برای تشکیل پرونده اولیه باید با مدارک به دفاتر مربوطه مراجعه کنیم، در غیر این صورت هیچ ضرورتی به مراجعه حضوری وجود ندارد. این توضیح ا نیز عرض کنم که قبل از راه‌اندازی این سرویس، برای پرداخت عوارض خودرو، چهار مرحله مراجعه داشتیم. مرحله اول مراجعه به شهرداری محاسبه و گرفتن فیش بانکی. مرحله دوم مراجعه به بانک و پرداخت به حساب بانکی. مرحله سوم تامل و صبر حداقل بیست و‌چهار ساعته برای اعلام وصول بانک به شهرداری و تایید وصول. مرحله چهارم مراجعه به شهرداری و دریافت مفاصا حساب و برچسب.
ما تمام این مراحل را حذف کردیم و شما می‌توانید از طریق اینترنت به سایت شهرداری مراجعه کنید که اگر دیتای خودرو شما در دیتابست ما وجود داشته باشد، هم بدهی‌های سنواتی شما مشخص است و هم عوارض سال جاری. شما اگر هر یک از کارت‌های عضو شبکه شتاب کشور را در اختیار داشته باشید می‌توانید در سیستم گزینه پرداخت الکترونیک را انتخاب نمایید، مبلغ را واریز نمایید و همان موقع بانک به صورت آنلاین اعلام وصول می‌دهد و گرفتن برگه مفاصا‌حساب و برچسب می‌ماندفدر انتهای این عملیات شما دو گزینه در اختیار دارید. یا اینکه درخواست کنید که این دو برگه هم به صورت پستی برای شما ارسال شود و یا اگر عجله دارید و یا به هر دلیلی به یکی از دفاتر ما نزدیک محل سکونت خود می‌توانید مراجعه کنید و برگه مفاصا‌حساب و برچسب را دریافت نمایید. البته ما توافقی هم اواخر سال گذشته با کانون سردفتر داران انجام دادیم، که چون عمدتا برگه مفاصا‌حساب برای نقل‌و انتقال هم مورد نیاز است،در دفترخانه‌های اسناد رسمی تهران نیز به تدریج این سرویس در حال راه‌اندازی است که هر کدام از طرفین معامله که به دفترخانه مراجعه کنند همان‌جا امکان گرفتن مفاصا‌حساب و برچسب خودرو هم وجود داشته باشد.
در بحث مسائل ساخت‌و‌ساز ما عمدتا دو موضوع اساسی داریم، فکر می‌کنم بیش از ۷۰درصد مراجعات مردم به شهرداری‌ها در مسئله ساخت‌و‌ساز است، بنابراین یکی از رویکردهای اصلی ما در حوزه فناوری اطلاعات در شهرداری تهران پرداختن به مسئله سرویس‌های حوزه شهرسازی و معماری است.
یک گروه از اسنادی که ما در حوزه شهرسازی به مردم می‌دهیم مجوزها هستند که مردم آن را تحت عنوان پروانه می‌شناسند، که اینها انواع مختلفی دارند مثل پروانه احداث، پروانه توسعه، پروانه تعمیر، پروانه تبدیل و… اینها تنوعی است که هر کدام از شهروندان مبتلابه این مسئله هستند، موقع مراجعه متوجه می‌شوند که در همه دفاتر ما گردش عملیات و قوانین موضوعی هم به دیوارها نصب شده و در سایت هم موجود است. در واقع یک دسته از اسناد تولیدی سیستم پروانه‌ها هستند. حتما اذعان می‌کنید که اگر شهروندی تقاضای تخریب، تجمیل، اضافه بنا، اضافه طبقه و یا هر اتفاقی در مورد ساختمان خود داشته باشد، قطعا به یک بار مراجعه حضوری برای احراز هویت نیاز است چون واقعا نمی‌شود که یک چنین مسئله‌ای را کاملا غیر حضوری انجام داد، مگر اینکه انشاءالله ما به یک نقاطی برسیم که بحث authentication در سطح ملی authorization در سطح ملی به شکل کاملا حرفه‌ای و عملیاتی در سطح ملی اتفاق بیافتد، که امیدواریم در آن زمان بتوانیم این سرویس‌ها را غیرحضوری بدهیم.
دسته دیگری از مستنداتی که در حوزه شهرسازی و معماری داده می‌شود گواهی‌ها هستند، که مردم آن را تحت عنوان پایان کار می‌شناسند. البته جهت استحضار عرض کنم که ما گواهی‌ها و یا به تعبیری پروانه‌ها و مجوزها را از اسفند سال گذشته علاوه بر اکترونیکی بودن نیاز به مراجعه برای دریافت را نیز حذف کردیم و مانند سایر روال‌هایی که در کشور جا افتاده است، یعنی مستند وقتی توسط سیستم تولید می‌شود و گردش عملیات آن به پایان می‌رسد، بسته بندی شده و در یک پاکت طلق‌دار، توسط پست به آدرسی که متقاضی اعلام کرده است ارسال می‌کنیم.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): با توجه به گزارشی که پخش شد و توضیحات خوب آقای مهندس قائمی دادند، نکته‌ای را عرض کنم و وارد بحث جدید خواهیم شد. همشهریان ما از دستگاه‌های حاکمیتی به صورت کلی، انتظار دارند که برای آنها سرویس‌هایی فراهم شود که بتوانند بدون اینکه برای انجام امور اداری از منزل خارج شوند و بدون اتلاف وقت و هزینه، درخواست‌های خود را اعلام نمایند و مجوزها و روانه‌ها و گواهی‌ها و… را از دستگاه‌های حاکمیتی دریافت نمایند، چون واقعا، دستگاه‌های حاکمیتی این مجوزها را برای پیشبرد امور خود در مدیریت جامعه اعمال و طراحی می‌کنند. یعنی اگر ما یک پروانه‌ای را از شهرداری، و یا نتیجه پرونده‌ای را از قوه‌قضائیه و یا هر خدماتی را از هر سازمان دیگری بخواهیم بگیریم، این امر در جهت بهبود همین کشور انجام می‌شودفاما دلیلی ندارد که شهروندان بابت آن هزینه و زمانی تلف کنند و همچنین همشهریان ما انتظار دارند که بتوانند با کمترین زمان و هزینه به نتیجه برسند. سازمانها برای حوزه خدماتی که خودشان ارائه می‌دهند باید این امکانات را قائل شوند که شهروندان بتوانند با کمترین هزینه و زمان خدمت را دریافت کنند در واقع همان میزان که به داخل سازمان خود اهمیت می‌دهند و به بک‌آفیس و دقت‌های سازمانی اهمیت می‌دهند، همان قدر هم به مراجع‌کنندگان و مشتریان خود نیز اهمیت دهند. همه می‌دانید که وقتی مراجعه حضوری پیش می‌آید، ده‌ها مسئله در سازمانها پیش می‌آید، (اصطحکاک افراد با کارشناسان سازمانها و مسائلی از این قبیل). وقتی ما می‌گوییم، اینترنتی شدن و غیرحضوری شدن الزاما به معنای یک کار شیک نیست و دو نتیجه رادر بر خواهد داشت، یک برای مخاطب و گیرنده سرویس و از طرفی برای سرویس‌دهنده هم قطعا مناسب خواهد بود که هم هزینه‌هایش را کاهش می‌دهد و هم سلامت سازمانی‌اش را ارتقاء خواهد داد.
در همین راستا شهرداری تهران و سایر سازمانها چند سالی است که از امکانات بانکداری الکترونیک استفاده می‌کنند و به بحث‌هایی مثل پرداخت غیر حضوری و پرداخت الکترونیک روی آورده‌اند.
از آقای مهندس قائمی خواهش می‌کنم که در ابتدا یک فهرستی از مواردی که می‌شود پرداخت‌های آن را به صورت غیر حضوری انجام داد، نام ببرند تا در ادامه به هرکدام به صورت مجزا بپردازیم.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): در ابتدا مقدمه کوتاهی را عرض کنم، مردم طبق قانون هر ساله باید یک سری عوارضی را به شهرداری‌ها پرداخت کنند که این عوارض مستقیم و یا غیر مستقیم است و یا مستمر و یا غیر مستمر است. آنهایی که غیر مستمر است فعلا مورد بحث ما نیست. مثل اینکه شما در طول عمرتان یکی دو بار پیش می‌اید که بخواهید خانه‌ای را بسازید، این جزء عوارض غیر مستمر است شما وقتی می‌خواهید یک پروانه بگیرید، باید عوارض ساخت را طبق قانون به شهرداری پرداخت کنید، هرچند آن هم مصداق فرمایش جنابعالی هست که ما آن را در حال تلاش هستیم که در حوزه پرداخت الکترونیک بیاید و دلیلش هم همان نکاتی است که شما فرمودید( ارتقاء سلامت اداری، صحت بیشتر و دقت بیشتر و بحث‌هایی از این قبیل).
بحث ما برروی عوارض مستمر است. این عوارض مستمر یا مستقیم هستند و یا غیر مستقیم. ما به عوارض غیر مستقیم مستمر کاری نداریم. مثل اینکه شما تشریف می‌برید سینما و بر روی بلیط چند درصد عوارض شهرداری که مشخص شده است را پرداخت می‌کنید. پس از این چهار حالت متصوری که عرض کردم یک حالت باقی می‌ماند که آن مستمر مستقیم است. که خود آن عمدتا در دو حوزه است. یکی عوارض خودرو است که در بخش قبلی راجع به آن صحبت کردیم. ما امسال عوارض موتور سیکلت را هم که قانون اخیرا وضع کرده است، ساماندهی کرده‌ایم که فکر می‌کنم حد اکثر تا یکی دو ماهه دیگر عملیاتی شود و دارندگان موتور سیکلت هم بتوانند از این سرویس استفاده کنند برروی این دیگر بحثی نداریم و موضوع کاملا روشن است. بحث ما بیشتر برروی عوارض نوسازی، پسماند، و عوارض کسب و پیشه می‌باشد. این سه عوارضی هستند که در مورد ساختمان‌ها وضع شده‌اند و از جنس عوارض مستثیم و مستمر هستند. همان‌طور که در بخش قبلی عرض کردم از سال گذشته صد در صد غیر حضوری شده است. منتها چون سالی یک بار است، قانون شهرداری‌ها را الزام کرده است که مراجعه کنند و این مبلغ را از مودی و شهروند مطالبه کنند. شیوه مراجعه باید تفسیر شود. قانون‌گذار قبلی، این شیوه را در فیش کاغذی دیده است. ما امروزه استفزارمان از این قانون این است که مدیا عوض شده و حتما نباید کاغذ باشد و هر دو روش در حال حاضر موجود است. ما پارسال با همکارانمان در اداره کل درآمد که در واقع متولی انجام این ماموریت در شهرداری هستند مذاکراتیداشتیم و تقریبا به این تفاهم رسیدیم که سال گذشته یعنی سال ۱۳۸۹ آخرین سالی باشد که ما فیش کاغذی تولید می‌کنیم، چون در سطح شهر تهران حجم بسیار بالایی دارد و عرض کردم که سه مدل نیز می‌باشد: عوارض نوسازی به واحدهای مسکونی-عوارض پسماند که مربوط می‌شود به هزینه جمع‌آوری زباله از سطح شهر که آن نیز سالی یکبار اخذ می‌شود- عوارض کسب و پیشه که مربوط به واحدهای تجاری است.
امسال باید دید که تدبیر دوستان در حوزه درآمد چیست. ما سرویس صد در صد الکترونیکی غیر حضوری را از سال گذشته داریم و قابل استفاده هم بوده است. یعنی سال گذشته هم که فیش کاغذی درب منزلتان می‌آمد میتوانستید به سایت مراجعه کنید و همان شناسه قبض پرداخت را در سایت وارد کنید و مبلغش را از طریق پرداخت الکترونیک انجام دهید. به طور مشابه میتوانستید از ATM و امثال آن هم استفاده کنید. امسال اگر دوستان ما در اداره درآمد روی همین تدبیر باشند که دیگر ضرورتی به تولید فیش کاغذی نداریم میتوانیم ادعا کنیم که صددرصد غیر کاغذی و الکترونیکی است.
مجری برنامه: من فکر می‌کنم که اطلاع‌رسانی در این مورد باید بهتر از این که هست انجام شود در حوزه خودرو، خود من به عنوان یک شهروند در جریان قرار نمی‌گیرم که عوارض شهرداری خودروی من چقدر است و چگونه باید پرداخت شود. حتما باید به آن سامانه مراجعه کنم تا متوجه شوم. ما نیاز به یک alarm داریم که این می‌تواند مثل قبض مخابرات که برروی موبایل افراد می‌آید، به همین شکل اطلاع‌رسانی شود و مردم در جریان قرار بگیرند که این بدهی را دارند، که مشمول آن جرائم دیرکرد نشوند.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): فرمایش شما درست است ولی شما نزد اپراتورهای تلفن قبلا registry شده‌اید وشما را به نام می‌شناسند و می‌دانند که این شماره موبایل به شما نسبت داده شده است. بنابراین می‌توانند پیغام دهند که مثلا چقدر بدهی دارید و تا چه مهلتی می‌توانید به پرداخت آن اقدام نمایید. در بحث قبلی عرض کردم که ما هنوز دیتاهایمان مورد انتساب به یک‌به‌یک افراد و دارندگان خودرو به نتقطه انتهایی نرسیده است، یکی دو سال باید این سیستم‌ها کار کنند که ما شما را به عنوان مشتری ثابت بشناسیم. ولی درکل این فرمایش درست است و این اقدام باید انجام شود تا شهروندان مطلع شوند، فکر می‌کنم که همین بستر رسانه‌ای صدا و سیما بهترین فرصت است برای تیلیغ این موضوعات. البته حدود چهار سال است که شهردای مسابقات خوش‌حسابی را در پرداخت عوارض راه‌اندازی کرده است و هر سال آن دسته از شهروندانی که تا مهلتی که حوزه مالی و اداری شهرداری تعیین میکند، مراجعه کنند و تسویه حساب را انجام دهند در مسابقات و خوش‌حسابی شرکت داده می‌شوند و جوایزی نیز دارد. و معمولا هم در سطح شهر تبلیغات فیزیکی خوبی می‌شود ولی این فرصت را مقتنم شمرده و به شهروندان عزیز تهرانی عرض می‌کنیم که از سرویس الکترونیک می‌توانند برای پرداخت عوارض مستمر مستقیمشان استفاده کنند.
کارشناس برنامه(آقای مهدس صائبی): امیدواریم که شهرداری، خود را مانند یک موسسه خصوصی احساس کند، و بقای خود را به رضایت مشتریان بداند. شاید شما اگر امروزه یک موسسه خصوصی را بگویید که می‌خواهم شماره موبایل‌های مردم شهر را جمع کنم، اولین کاری که میکند این است که به تمام موبایل‌های مناطق مختلف شهری تهران یک یامک می‌زند و اعلام میکند که اگر خواستید شماره موبایلتان را داشته باشیم شماره ۱ را SMS کنید. به همین صورت با مردم ارتباط برقرار می کنند. ما شهرداری را با نهادهای دیگر حاکمیتی واقعا مجزا می‌دانیم، از نظر قدرت برقراری ارتباط با مردم. شما می‌دانید که ما هیچ‌کدام ار نهادهایمان آنقدر که شهرداری قدرت برقراری ارتباط دارد، به این قدرت نمی‌توانند با مردم ارتباط داشته باشند. ما فرهنگ‌سراهای متعددی داریم، امور مساجد و جاهای مختلفی در زیر مجموعه شهرداری هستند که با مردم ارتباط خیلی خیلی مستقیم دارند و از طرفی تقسیم‌بندی شهری ما اصولا بر اساس نظامی است که شهرداری تدوین کرده است. از سوال خانم مجری و پاسخ آقای مهندس این به ذهن می‌رسد که شاید مثل موسسات خصوصی دیگر campaignهای تبلیغاتی برای خدمات شهرداری قابل طراحی است که همین بیلبوردهایی که داخل خیابان می‌بینیم و اطلاع‌رسانی صدا و سیما هم در واقع جزء همین است، فکر می‌کنم باید این موضوع را کمی پررنگ‌تر ببینیم .
از آقای مهندس قائمی خواهش می‌کنم که توضیحاتشان را راجع به E-payment و پرداخت الکترونیک که پنج حوزه را اسم بردید(خودرو، موتورسیکلت، نوسازی، پسماند، کسب‌و پیشه) در حال حاضر ما از سایت Tehran.ir میتوانیم ببینیم، محاسباتش را ببینیم و پرداخت‌هایش را انجام دهیم؟
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): صددرصد شما می‌توانید این عملیات را انجام دهید. البته یک بخش دیگری هم دارد. در عوارض غیر مستمر مثل عوارض ساخت و ساز هم که ما هنوز به دلیل قوانین و مقررات موضوع، آن را صددرصد الکترونیکی نکرده‌ایم شما می‌توانید اعلام وصول بانک را هم به صورت الکترونیکی ببینید. چون مثلا برای گرفتن پروانه ساخت یک ساختمان، شما مراجعه می‌کنید و مبلغی را اعلام می‌کنند و شما پرداخت می‌کنید. بلافاصله بر روی سایت شهرداری هست که آقای X فلان مبلغ را در فلان تاریخ و فلان شعبه و بابت فلان موضوع واریز کرده‌اند. بین شهرداری و بانک‌هایی که طرف حساب هستند، موافقت‌نامه‌ای امضاء شده که اعلام وصول لحظه‌ای بر روی سایت صورت می‌پذیرد. که در سایت Tehran.ir در صفحه‌ی اصلی بخش عوارض کاملا مشخص است.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): از مخاطبین خواهش می‌کنم که همین هفته اگر کار مبتلابهی دارند، این خاطرشان باشد که شهرداری تهران به آدرس اینترنتیTehran.ir عوارضش را به صورت الکترونیکی می‌تواند دریافت کند. می‌توانید در منزل و یا در کافینتها این عملیات را انجام دهید.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): در بحث E-payment ، ما صرفا خود را به این عوارض محدود نکرده ایم. شما اگر الان آرم طرح ترافیک روزانه هم بخواهید از شهرداری بخرید، به سایت ما مراجعه کنید و پرداخت آن صددرصد الکترونیکی و غیر حضوری است. و حتی بعضی از سازمان‌های ما آگهی استخدام می‌زنند، که مثلا مبلغی را بابت شرکت در آزمون استخدام باید پرداخت کنند که این هم به صورت کاملا الکترونیکی انجام می‌شود. می‌خواهم عرض کنم که صرفا بحث عوارض نیست که الکترونیکی صورت می‌گیرد. خوشبختانه با در اختیار داشتن سرویس‌های بانک شهر که وابسته به شهرداری‌های کشور است، ما توانسته‌ایم تعاملات پرداخت الکترونیکی را توسعه دهیم و انشاءالله به حوزه‌های دیگر هم راه خواهد یافت.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): امیدواریم که روزی را شاهد باشیم که ارتباطات مردم با دستگاه‌های حاکمیتی ارائه‌دهنده خدمات و از آن مهم‌تر ارتباطات دستگاه‌های مختلفی ارائه‌دهنده خدمات در سطح حاکمیتی، دولتی و غیره طوری با هم برقرار شود که ما بتوانیم از حداقل زمان و حداقل صرف هزینه برای دریافت مجوزهایی که به صورتی ناچار از دریافت آنها هستیم، اقدام نماییم.
مجری برنامه: اگر فردی درخواستی را به صورت الکترونیکی به شهرداری ارجاء نماید و با پاسخ منفی مواجه شد، امکان پیگیری به صورت الکترونیکی برایش وجود دارد؟
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): متناسب با آن سرویس، معمولا سرویس پیگیری هم کذاشته شده است. مثلا در همین پرداخت عوارض اگر مراجعه کنید و اعتراضی داشته باشید همان‌جا فرم اعتراض هم برای شما باز می‌شود. و پس از تکمیل آن متناسب با اینکه پرونده شما مربوط به کدام منطقه است بلافاصله در کارتابل اتوماسیون اداری داخلی شهرداری یک نامه‌ای تولید می‌شود با امضاء شما و مسئول ما در منطقه مکلف است به شما پاسخ دهد.(شما باید نفطه تماسی را از قبل اعلام کرده باشید.) از سال گذشته هم که این سرویس‌ها راه اندازی شده به شدت مورد استقبال شهروندان قرار گرفته است.
عوامل این برنامه:
· سردبیر: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
· میهمان برنامه: آقای مهندس قائمی
· تهیه کننده: جناب آقای فنایی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم کریمی
