وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
برنامه به سوی فردا که روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۱۱:۰۵ از رادیو اقتصاد پخش می‌شود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌‌پردازد.
شما می‌توانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
مجری برنامه: امروز در برنامه به سوی فردا در خدمت کارشناس محترم برنامه آقای مهندس علیرضا صائبی هستیم و همچنین افتخار حضور جناب آقای مهندس یوسف نوری رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش را خواهیم داشت. موضوع برنامه امروز ما استفاده از خدمات الکترونیکی وزارت آموزش و پرورش می‌باشد.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): در برنامه هفته گذشته متاسفانه زمان به ما اجازه جمع‌بندی مطالب را نداد. من مجددا در ابتدا از جناب آقای نوری تشکر می‌کنم. پیش از برنامه با جناب آقای نوری صحبت می‌کردیم و از ایشان قول گرفته‌ایم که با مراجعه به یک مدرسه، انشاءالله به صورت کانلا واقعی و مراجعه کاملا سرزده بخشی از مسائل مدارس را در آینده نزدیک بررسی کنیم و بیشتر با آنها آشنا شویم.
جلسه گذشته با مسئله مدرسه هوشمند برنامه را پیگیری کردیم. و در مورد جشنواره محتوی الکترونیک و فعال شدن بخش خصوصی در تولید محتوی الکترونیک متناسب با نیازمندی‌های کشور و طبیعتا بر اساس استعدادهای مختلف تحصیلی نیز در جلسه گذشته صحبت کردیم. اقای نوری شما فکر می‌کنید در سال۱۳۹۰ تا مهر ۱۳۹۱ به چند مدرسه هوشمند در سطح استان تهران دست پیدا می‌کنیم به این مفهوم که دانش‌آموز اگر سر کلاس نشست،محتوی آن متناسب با نیازی که در یک چهارچوب برای او تدوین شده و منطبق بر استعداد اوست. یعنی این نیازمند این است که پیش‌نیازی مثل استعدادیابی یا استعداد سنجی از او انجام شود و اگر فرض کنید دانش آموز در یک منطقه زابل درس می خواند محتوی آموزشی متناسب با نیازمندی‌هایی که احساس می‌شود در آن منطقه باید به او آموزش داده شود و بر روی پرورش او کار شود به او انتقال داده می‌شود. فکر می‌کنید که این کار در یک سال آینده اتفاق خواهد افتاد؟
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): در سطح دنیا این برنامه را از خیلی وقت پیش شروع شده است. بحث هوشمندسازی عبارتی است که از بعضی از کشورهای دیگر آمده است و مطالعات ان به طور کامل وجود دارد. آنها تقسیم‌بندی کرده‌اند و در فاصله زمانی مختلف اول آمدند و زیرساخت‌ها را بررسی کردند و رسیدن به زمانی که آموزش مجازی را مطرح کردند و سپس آموزش‌های در سطح جهانی‌شان را عنوان کردند. از شروع این بحث‌ها زمان زیادی گذشته است. اما شتاب آن و شیب رشدی که باید می‌داشت مناسب نبوده است. و این از سال پیش در کشور اتفاق افتاد و جناب آقای دکتر حاجی بابایی به این اعتقاد دارند به عنوان اینکه همین فرمایشی که شما دارید و جامعه و دانش آموزان دارند و این یک الزام و یک ضرورت است و ما اجبارا باید به این برنامه وارد شویم. فلذا هدف‌گذاری کردند که ما تا پایان برنامه پنجم توسعه مدارسمان را الکترونیکی و هوشمند کنیم. این را من بارها عرض می‌کنم به دلیل اینکه همه باید در این زمینه کمک کند تا اقداماتی انجام شود. اما در بحث محتوی الکترونیکی، توجه داشته باشید که مبنای کار در آموزش و پرورش، انچه که وقتی تعریف می‌کنیم کتاب درسی را می‌گوییم یک رسانه آموزشی است که مبنای ارتقاء تحصیلی قرار می‌گیرد. وقتی که بحث محتوی الکترونیکی را تعریف می‌کنیم، می‌گوییم که محتوی الکترونیکی یا چند رسانه‌ای مهم‌ترین ابزار برای ارتقاء فرآیند یاددهی و یادگیری است و به عنوان مکمل می‌باشد. این موضوع را ما با روش‌های گوناگون دنبال می‌کنیم. روز ۰۹/۰۷/۱۳۹۰نمایشگاه هوشمندسازی مدارس استان البرز پایان یافته است. روز ۱۷/۰۷/۱۳۹۰ و هم‌زمان با ولادت باسعادت امام رضا(ع) نمایشگاه هوشمندسازی بسیار گسترده‌ای را در استان خراسان رضوی داشتیم. در همین دوره زمان و در همین مهرماه نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال را داریم و چون در این نمایشگاه بیشتر بخش‌های خصوصی وارد می‌شوند اگر خود را به نحواحسن عرضه نکنند این نمایشگاه کهنه می‌شود. در دنیا نمایشگاه Gitex و Cebit را داریم در ترکیه Gitex را داریم و در امارات که در چند روز آینده است. اگر این نمایشگاه‌ها خود را رشد ندهند و پویش نداشته باشند قطعا ما نخواهیم داشت. تا پایان آبان ماه ۵ استان دیگر ما در نوبت هستند که این نمایشگاه‌ها را داشته باشند.
محتوی‌ها در این نمایشگاه‌ها در بخش‌خصوصی، بهترین محتوی‌های ما ضمن احترام به بخش خصوصی محتوی های آماتوری هستند که خود دانش‌آموزان زیر نظر معلمین آنها را می‌سازند. دقت داشته باشید که این محتوی بتواند پیام را منتقل کند. ممکن است مثلا زمانی گرافیک آنها پایین باشد این موردی ندارد اصل این است که این برنامه و محتوی‌ها دانش‌آموز ساخته باشند. همین جشنواره محتوی الکترونیکی حاصل کار جشنواره است. دانش‌آموزان و معلمین یک موضوع کوچک را مثلا بررسی ترکیب آب. یک محتوی را با برنامه‌نویسی خاصی آماده می‌کنند که مفهوم ترکیب دو عنصر را به دانش‌آموز دیگر می‌تواند به صورت دیداری و شنیداری انتقال دهد.خود دانش‌آموزان محتوی آماده می‌کنند و در این جشنواره‌ها برترین‌ها برگزیده می‌شوند. موفقیت مدارس هوشمند نیز در همین قسمت است که انتخاب و به کارگیری محتوی الکترونیکی مناسب و با کیفیت داشته باشند. و این مناسب، همانی است که من عرض کردم . با کیفیت آن است که در فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌گوییم که از لحاظ فنی چگونه باشد و از ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کنیم.و باید بر مبنای محتوی درسی باشند. مثلا ما وقتی در قسمتی ساختار یک محتوی الکترونیکی رامی‌بینیم، اول اجزاء اصلی آموزشی است و سپس اجزاء کمک آموزشی است. و اجزاء آموزشی، اهداف آموزشی هر فصل را باید بیان کرده باشد. متن آموزشی ساختاریافته هر فصل را بگوید و شبیه‌سازی عملکرد استاد در کلاس در س را داشته باشد. تمرین خودآزمایی و همچنین خلاصه هر فصل را باید داشته باشد که البته اینها تعاملی هستند و مطالعات موردی و منابع تکمیلی. اجزاء کمکی هم می‌تواند داشته باشد مثلا اینکه اخبار روز را به این موارد متصل کنند. مثلا وقتی علوم‌اجتماعی داریم، اخبار مسائل اجتماعی که اتفاق می‌افتد را به این درس وصل کنند. مقالات گزارش‌ها، سایت‌های مرتبط را کتاب نشریات معتبر مرتبط و واژه‌‌نامه‌های تخصصی که همه اینها به عنوان اجزاء کمکی به اجزاء اصلی آموزشی می‌تواند اضافه شود که ما در چهارچوب‌ها و سناریوهای کتاب‌های درسی‌مان که می‌خواهند تبدیل شوند به محتوی الکترونیکی،همکاران ما در سازمان پژوهش قطعا این امور را بررسی کرده‌اند.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): آقای نوری توضیحات خوبی را در زمینه محتوی الکترونیکی بیان کردند و این نشان می‌دهد که وزارت آموزش و پرورش در سازمان پژوهش‌ها و یا در بخش حوزه انفورماتیک و فناوری اطلاعات حقیقتا بر روی موضوع محتوی الکترونیکی دغدغه دارد و امیدواریم که حاصل این چند نمایشگاه و چند جشنواره در اسرع وقت خودنمایی کند. و همان‌طور که می‌دانید حتما تعدادی از مدارس برای اجرای آزمایشی این طرح کاندید خواهند شد. و امیدوارم که این مسئله استعدادیابی و استعدادسنجی و ارائه آموزش‌ها بر مبنای این محتوی دقیقی که آقای نوری فرمودند. این محتوی محتوی بسیار جالبی است وقتی آقای نوری سرفصل‌ها را می‌فرمودند من فکر می‌کردم که اگر دانش‌آموز با این ریخت‌شناسی و با این تیپ آموزش شروع به آموزش دیدن کند نه تنها مجبور است مشارکت او جلب شود یعنی که او مجبور است که در محوی شرکت کند، مباحثی مثل خلاصه درس، آزمون،خودآزمایی، ارزیابی و از جمله ارائه محتوی توسط دانش‌آموز باید انجام شود. پس بنابراین مجبور است که اول محتوی را درک کرده باشد که حتی اگر در یک درصدی هم بتوانند محتوی ارائه کنند، من فکر می‌کنم نقطه برد بزرگی برای آموزش و پرورش ما به شمار می‌آید. اما طبیعتا مسائل اجرایی زیادی وجود دارد. این روال، روال هوشمندسازی مدارس، روال نو و جدیدی است و به این روش که آقای مهندس نوری فرمودند من تا به حال نشنیده‌ام. همان‌طور که در دو برنامه گذشته هم صحبت می‌کردیم، اینکه یک مدرسه چند نرم‌افزار و چند LCD و کامپیوتر داشته باشد، به معنای اینکه آن مدرس هوشمند است نخواهد بود و اقای مهندس نوری فرمودند که زیرساخت آن هم بخشی از زیرساخت و محتوی را هم جز زیرساخت‌های اصلی این موضوع نام بردند. از این بابت من بسیار خوشحالم که در سطح وزارتخانه این دیدگاه وجود دارد. طبیعتا اشاعه این موضوع به لایه اجرایی،درست است که نیازمند زمان است و… اما سوال خود را مجددا عرض می‌کنم، شما فکر می‌کنید سرعت راه‌اندازی این سیستم ،سامانه و یا ارتباطات و محتوی و رساندن آن به چشم و گوش دانش‌آموز که نیازمند آشنایی اولیاء، همکاری آنها و آشنایی مربیان و معلمان و همکاری انها و آشنایی پرسنل وزارت آموزش و پرورش با این رویکرد و با این برنامه اجرایی است. شما فکر می‌کنید آیا این قضیه به سال آینده تحصیلی می‌رسد.
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): شما تحلیل بسیار خوبی داشتید. ببینید تهران ۲۷۱ مدرسه داشته و در حال حاضر هدف‌گزاری آن هزارمدرسه دیگر است. این هزار تا فقط اسمی نمی‌تواند باشد. من بازگشایی سه مدرسه را در شهرکرد مشاهده کردم که یک مدرسه‌ای را انتخاب کردیم و دانش‌آموزان سرکلاس بودند. معلم زبانی در آنجا بود که فوق‌العاده نیروی فعالی بود، ایشان یک نرم‌افزاری را بومی کرده بودند اصطلاحا آن را customize کرده بود و دانش‌آموزان داشتند کار می‌کردند اینها دانش‌اموزان پایه سوم بودند که پارسال با این سامانه کار کردند و امسال هم کار خود را با این سامانه انجام می‌دهند ما سوال کردیم و دیدیم که دانش‌آموزان نسبت به سن خود خیلی پیشتر هستند از آنها سوال کردیم کهبه کلاس‌های تقویتی بیرون رفته‌اند گفتند نه و آنها خیلی هم از نظر تلفظ خوب بودند و تلفظ دقیق را داشتند. و این همان ارتقاء فرآیند یاددهی و یادگیری است. خیلی فضای خوبی بود و وقتی به دانش‌آموزان گفتند که زمانشان در کارگاه به پایان رسیده و باید بروند سرکلاس همگی ناراحت شدند و گفتند که این برای ما خیلی بهتر است. البته این را که من عرض کردم یک مثال بود و باید به مدارس رود و از منظر دانش‌آموزان و اولیاء آنها و اولیاء مدارس به این قضیه نگاه کنیم.
در حال حاضر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ورود خوبی پیدا کرده است که ما امسال ۵۸۰ کلاس ار به صورت هوشمند داریم و آن هوشمندسازی کامل از جهت این زیرساخت‌ها در مدارس اجراء می‌شود و الان هم به صورت یک مدرسه در شهرستان استان تهران پایلوت می‌شود و استان‌ها هم اعلام آمادگی کردند و در حال انجام است و انشاءالله تادهه فجر افتتاح خواهند شد و در سال تحصیلی آینده نیز حدود ۵۰۰مدرسه دیگر را خواهیم داشت که از اول سال ۹۱ فعالیت آن را شروع خواهیم داد و در مجتمع‌های روستایی هم انجام خواهیم داد. اولین مسئله برای مدرسه چندرسانه‌ای، مدرسه‌ای که از این فرآورده‌ها استفاده می‌کند، خط ارتباطی است. واقعیت این است در این بازرسی‌هایی که من به مدارس رفتم، خط ارتباطی مناسبی را ندارند که چند کلاس بتوانند هم‌زمان این ارتباط را با شبکه ملی داشته باشند. خیلی از کشورها به جایی رسیده‌اند که ۲۵ meg هم دارند و حداقل ۲ meg را دارند و ما هم باید حداقل ۲مگ اینترانت را برای اینها فراهم کنیم که امور مربوط به آن در حال پیگیری است. از طرفی هم تمام وب‌سایت‌های آموزشی، مثل شبکه آموزشی در صدا و سیما، شبکه ملی رشد و شبکه‌های مختلف دیگر را ما شناسایی کردیم و آنها را در پورتال مدارس هوشمند قرار می‌دهیم تا بتوانند استفاده کنند. در بخش داخلی خود ما کانون پرورش فکری کودکان و یک‌سری سامانه‌ها مثل سامانه آموزش مجازی قرآن کریم و سایر سامانه‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد در این پورتال قرار خواهند گرفت و مورد استفاده دانش‌آموزان خواهند بود.
مجری برنامه: استفاده از تجربیات موفق در نقاط مختلف کشور که می‌تواند برای دیگران هم مورد کاربرد و استفاده باشد آیا در این سامانه دیده شده است.
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): در این پورتال همان‌طور که عرض کردم واقعیت این است و اگر مدرسه‌ای بخواهد هوشمند شود، همکاران فرهنگی ما این مراحلی که ما فرستاده‌ایم را انجام دهند هم به صورت شیوه‌نامه بوده و هم اخیرا به صورت power point بارگزاری خواهیم کرد. موضوع مهم این است که مثلا آن مدرسه‌ای که در استان خوزستان است با یک تماس تلفنی بگویند که ما می‌خواهیم این کار را انجام دهیم، این شبکه مهم‌ترین شبکه ما است. مثلا من اگر کاری را بلد نیستم یک مشاور را می‌گیرم و زنگ می‌زنم و از آنها سوال می‌کنم. مهم‌ترین قسمت این تجارب طولانی که این مدسه از سال ۱۳۸۱ دارد و تا الان حدود یک دهه تجربه دارد اگر یک روز به این مدرسه بیایند و ببینند و اطلاعات بگیرند و یا حتی فیلم‌برداری کنند به اندازه یک دوره آموزشی ۳۶ ساعته می‌توانند برداشت کنند. همکارانمان که این بستر و امکانات را دارند الزام شده‌اند که این کار را انجام دهند(آموزش به سایر مراکز) و در تمام استان‌ها از این موضوع استقبال شده است و بسیار جالب است و ما هم کمک خواهیم کرد که این مسئله انجام شود.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): آیا مدارس برای اینکه خود را به این حالت درآورند مشوقی دارند؟
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): این یک الزام است و نیاز به مشوق ندارد
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): می‌خواهم بدانم که حال اگر از این الزان تبعیت نکنند چه اتفاقی برایشان می‌افتد؟ آیا درشان بسته خواهد شد و یا مشوقی دارند که اگر این کار را کردند مثلا رتبه آنها بیشتر شود.
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): ما اصلا نمی‌خواهیم که از مکانیزم‌های انزاری استفاده کنیم . ما باید به استقبال این امر برویم، مثل همین برنامه شما که در این راستا صورت گرفته است. اگر ما سواد دیجیتالی را قبول داشته باشیم باید به فرزندانمان ان را بیاموزیم.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): مثلا وقتی به یک مدیر مدرسه بگوییم که چرا مدرسه خود را هوشمندسازی نکرده‌است با اینکهخ امکانات هم دارد مثلا در یک کلان شهری مثل تهران، اصفهان و یا…هر کدام به دلیلی مثلا اینکه بودجه ندارند و یا امکانات ندارند و یا میگویند که محتوی کامل نیست. شما می‌دانید که مدارس از انواع و اقسام دلایل استفاده می‌کنند.
میهمان برنامه(آقای مهندس نوری): من این را باید عرض کنم که آموزش و رورش هم همین‌طور بی‌کار نمی‌نشیند و در آخرین جلسه شورای معاونینی که در ۲۶/۰۶/۱۳۹۰ برگزار شد تصمیم گرفته شد و در جلسه مدیران کل آموزش و پرورش که هم‌زمان با شورای معاونین ۰۷/۰۷/۱۳۹۰ تشکیل شد،آقای وزیر دستور فرمودند که ۳۲ میلیارد تومان برای تجهیزات هوشمندسازی در نظر گرفته شود. در شیوه‌نامه ما دیده‌ایم که اگر جایی امکانات ندارد در حد مختصری از اینجا کمک شود و بخشی هم شورای آموزش و پرورش کمک کند، ما مصوبات سفر دوم و سوم را داریم. مثلا مصوبه سفر دوم چیزی حدود بیش از ۴۹ میلیارد تومان به صورت تقسیم به نسبت، که نصفی را آموزش و پرورش و نصفی را استانداری‌ها برای هوشمندسازی مدارس پرداخت نمایند. یعنی استانداری‌ها هم قدم برداشته‌اند و همه به این سمت می‌آیند. حال اگر زمانی قضیه این باشد که مدیر اصلا اعتقادی به این موضوع نداشته باشد، قطعا همکاران ما مکانیزم‌های تغییر مدیران را خواهند داشت و این طبیعی است که اگر از این فناوری‌ها استفاده نکنیم که مورد نیاز دانش‌آموز است به او ظلم خواهد شد. همکاران ما در این خصوص خیلی به ما مراجعه می‌کنند و من مطمئنم که استقبال خواهد شد.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): در دو برنامه گذشته و این برناممه اطلاعات بسیار خوبی در رابطه با مدارس هوشمند از آقای مهندس نوری دریافت کردیم و امیدواریم که در سال آتی تحصیلی همان‌طور که اقای نوری هم فرمودند با بودجه‌های خوبی که تخصیص داده شده با مکانیزم‌های حمایتی که توسط وزارت آموزش و پرورش و با مشارکت استانداری‌ها برای هشمندسازی مدارس تدوین شده است، شاهد این باشیم که آموزش و پرورش به صورتی هدفمند باشد و ما در این چند برنامه اصلا وارد مسئله پرورش نشدیم و امیدوارم فرصتی پیش بیاید که ما نقش پرورشی وزارت آموزش و پرورش را نیز مورد بررسی قرار دهیم.با توجه به فرمایشات آقای نوری در سال جاری چندین جشنواره و نمایشگاه در راستای تامین محتوی الکترونیک خواهیم داشت. شاید دو مسئله اساسی پیش از بقیه مسائل هوشمندسازی مدارس را تحت تاثیر قرار دهد. بحث ارتباطات و مسائل یکپارچه‌سازی ارتباطات مدارس با هم و دوم مسئله محتوی الکترونیک و وجود محتوی و قابلیت بومی‌سازی محتوی است. خیلی بدیهی است که حمایت و مطالبه خانواده‌ها به عنوان بهره‌برداران اصلی، (شما ملاحظه کنید حتی اگر یک دانش‌آموز هم آموزش ببیند باز هم بهره‌بردار اصلی خودش و خانواده‌اش خواهند بود ) از طریق درگاه مدرسه‌ای که با آن در ارتباط هستند و اعلام به موقع مشکلات و شرایط و نیازمندی‌هایشان، چون در حقیقت این رویکرد را در وزارت آموزش و پرورش خیلی پررنگ دیدم که شخص وزیر و همکارانشان خیلی به اظهارنظرهایی که توسط اولیاء و مربیان، کارمندان و دانش‌آموزان می‌شود، اهمیت می‌دهند و برای خود از آنها راهکار پیدا می‌کنند . من از طریق این برنامه از خانواده‌ها خواهش می‌کنم که مطالبات خود را در زمینه مدارس هوشمند، مشکلاتی که احساس می‌کنند در مدرسه‌ی منطقه‌شان وجود دارد بیان کنند. هیچ مکانیزمی بهتر از این وجود ندارد که خانواده‌ها از طریق مراجعه مستقیم به مدرسه، مدرسه را ببینند و وضعیت و مشکلات را به سامانه‌های رسیدگی به شکایات و رسیدگی به درخواست‌های مردمی که در وزارت آموزش و پرورش در اختیار گذاشته شده است، اطلاع دهند. و امیدوارم که تا پایان امسال شاهد شروع این جهش باشیم و انشاءالله در برنامه‌هایی که سال آینده با آقای نوری خواهیم داشت، شاهد این باشیم که یک مدرسه به معنای واقعی چندرسانه‌ای و هوشمند داشته باشیم.
عوامل این برنامه:
· سردبیر: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
· میهمان برنامه: آقای مهندس نوری
· تهیه کننده: جناب آقای فنایی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم کریمی
