برنامه به سوی فردا که روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۱:۰۵ از رادیو اقتصاد پخش میشود برنامهای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده میپردازد.
شما میتوانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
این برنامه، برنامه هشتاد و یکم از سری برنامههای به سوی فردا است.
مجری برنامه: این برنامه چهارمین برنامهای است که در خدمت میهمان محترم جناب آقای حجتالاسلام آقامیری عضو کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه )کارگروه فیلترینگ( هستیم. همچنین کارشناس محترم برنامه جناب آقای مهندس علیرضا صائبی با ما همراه خواهند بود.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): از حضور آقای آقامیری در این برنامه تشکر میکنم و امیدوارم با توضیحاتی که از زبان ایشان شنیدیم، در این جلسه هم به یک جمعبندی خوب همانند جلسات گذشته برسیم و به بعضی از سؤالات پاسخ دهیم.
در برنامههای گذشته درباره جایگاه شورای فیلترینگ گفتگو کردیم، حتی برخی مصادیق مانند پهنای باند که به شورای فیلترینگ مربوط نمیشود را مورد بحث قرار دادیم. لطفاً توضیح بفرمایید که حوزه و یا دیگر متولیان امور فرهنگی، مذهبی، … در ایران چه کارهایی برای جلب توجه کاربران اینترنتی به منظور اینکه به سایتهای مشابه خارجی مراجعه نکنند در ایران انجام دادند. مثلاً در محیطی مثل یک شبکه اجتماعی گسترده در دنیا یک مرورگر بزرگی مثل گوگل یا فیسبوک وجود دارد، یک حالت این است که بتوانیم موازی این امکانات را راهاندازی کنیم و اعضایی دریافت کرده و کار کنند؛ مثل شبکههای اجتماعی ایرانی که حتی موضوعی طراحی شدهاند، مانند شبکه اساتید دانشگاهها یا شبکه دانشجویان یک دانشگاه؛ حالت دیگری که وجود دارد این است که در خود شبکهها شروع به کارکردن کنیم، درواقع از بستر آنها استفاده کنیم و آرای خود را منتشر کنیم، در این زمینهها چه کارهایی انجام شده است؟
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): یکی از کارهای عمدهای که در حوزههای علمیه و مراکز علمی دینی در کشور میتوان یاد کرد بحث تولید محتوا بوده است. یعنی محتوای مختلف علمی که از ۱۴۰۰ سال پیش در گنجینههای ما موجود بوده است تبدیل به Data قابل توجهی روی اینترنت شد، که آن را بر روی برنامههای Application مرکز تحقیقات کامپیوتری اسلامی، مؤسسه یاسین، … قرار دادهایم. همانطور که میدانید اینترنت در کشور ما در اواسط دوم دهه ۷۰ شروع به توسعه کرد و محتوای مربوط به اینترنت در آن زمان با مشکلات خاصی مواجه بود ، یعنی فونتهای Unicode که بر روی Word قرار داشت و Editor های موجود در آن زمان به این گونه نبود و هرکسی باید یک کاراکتر مخصوص خود را طراحی و بر روی اطلاعات موجود Convert میکرد و کاراکتر استانداردی را خود تعریف مینمود. با عملی که شرکت ماکروسافت انجام داد تمام کاراکترها در دنیا استاندارد شد و حتی نستعلیق و شکسته هم در word قرار گرفت.
از آن زمان به بعد محتوا را به اینترنت وارد کردند تا به امروز که هیچ محتوایی از ما در هیچ گنجینهای و در هیچ خزانهای موجود نیست مگر اینکه بر روی اینترنت قابل دسترسی باشد، حتی Pdf کتابهای خطی ما در حال حاضر در برخی از کتابخانههای مؤسسات قابل دسترسی است که بیش از ۲۰هزار کتاب خطی وجود دارد، مثلاً در کتابخانه آستان قدس رضوی کتابهایی مثل مکتبالنجف و دیگر کتابهای خطی به صورت PDF موجود است که اگر کاربران در سایتها جستجو کنند این گونه کتابها را میتوانند پیدا کنند.
اقدام گستردهای که این حوزه انجام دادند، حضور محتوای حوزوی و دینی بر روی اینترنت بود که حتی این کار به دلیل اینکه یک سابقهای از سال ۶۷ و ۶۸ داشت خیلی زودتر از مراکز علمی دیگر بود، و حتی دانشگاهها هم به این صورت اطلاعات خود را مانند حوزه در اینترنت وارد نکرده بودند. حتی تحقیق و پژوهش کاربردی بر روی محتوای موجود دیجیتالی هم از حوزه باب شد، چون دانشگاهها کامپیوتر را بیشتر برای استفادههای ریاضی و فلسفی مورد استفاده قرار میدادند. کارآمدی بر روی محتوا را ابتدا حوزه شروع کرد. در سال ۶۸ به حضور بعضی از مراجع تقلید و رهبر رسیدیم، کتاب ترتیبالاسانیدکافی که بحثی است در علوم حوزوی و باید سالیان سال یک تحصیل کرده حوزوی زحمت میکشید کار آن را انجام میداد، در صورتی که در شرایط جدید در عرض یک هفته با کامپیوترهای PC یا Z80 یا مانیتورهای آن زمان توانستیم آن کار را انجام دهیم و به صورت کاربردی محتوا را درگیر بحث اجتهاد کنیم. این مهمترین خدمتی بود که حوزه در بحث محتوا به جامعه ارائه نمود.
اما همانطور که میدانید حوزه در دو بخش ورود پیدا کرد یکی تأسیس سایتهای مختلف که تعداد آنها بسیار زیاد است؛ مثل سایت نور، تبیان، راسخون که در اینترنت موجود هستند توسط مبادی حوزوی و در قالب سازمانها و توسط فرزندان حوزه این سایتها ایجاد شده است. این سایتها معمولاً به گونهای است که تولید محتوا میکند و محتوایی که روزانه در اختیار کاربر قرار میگیرد، به صورت یک سویه میباشد و کمی هم دوسویه است، یعنی اگر comment بگذارند پاسخ میگیرند. اما ورود آنها به شبکههای اجتماعی کمتر امکانپذیر بوده است. درواقع بحث عمده شبکههای اجتماعی شبکههایی است که تولید محتوا توسط کاربر انجام میگیرد. اخیراً نمایندگان حوزه وارد مباحث شبکههای اجتماعی هم شدند، و بعضی از شبکههای اجتماعی که در حوزه ایجاد شده است حدود ۱۰۰هزار عضو هم دارند ولی تا ایدهآلی که ما دوست داریم هنوز فاصله زیادی است.
بحثی که درباره حضور ما در شبکههای اجتماعی خارجی فرمودهاید بحث مهمی است چون واقعاً جریانساز و تأثیر گذار است و مجموعههای حوزوی به این عرصهها ورود پیدا کردهاند. ولی متأسفانه چون عده ما کم و عُده ما کمتر از عِده ما است و هم مکنت و استطاعت ما بسیار پایین است و رقابت ما با خارجیها و با دگر اندیشان رقابت بسیار بیمعنایی است، چون ما با آنها خیلی فاصله داریم؛ هرکسی به اندازه بضاعت خود مشغول شده ولی خیلی کم است. امیدواریم که بتوانیم بیش از این توسعه داشته باشیم.
گزارش برنامه
گزارشگر برنامه: با مراجعه به دانشگاه امیرکبیر میخواهیم از دانشجویان بپرسیم که در ارتباط با اینترنت چه کارهایی انجام میدهند و چه نوع استفادههایی دارند و مشکلات آنها چیست؟
مصاحبه شونده۱: امروزه اینترنت جزء لاینفک زندگی شده است و هرکسی با میانگین ۲ تا ۳ ساعت در روز از اینترنت استفاده میکند. وضعیت اینترنت بسیار نامناسب است درصورتی که براساس آمارهایی که اعلام میشود، ایران در تکنولوژی و رشد بین ۱۰ کشور اول است همزمان وقتی آمار سرعت اینترنت اعلام میشود ایران بین ۱۰ کشور آخر قرار دارد. محدودیتهایی که وجود دارد فیلترینگ، قطع شدن کل ایمیلها در یک بازه زمانی و… است که هیچ کسی مسئولیت این اتفاقات را برعهده نمیگیرد و هرکسی میگوید این اتفاقات مربوط به سازمان یا ارگان دیگری است.
مصاحبه شونده۲: اگر یکسری محدودیتها بر روی اینترنتهای خانگی ایجاد شود این امر را میتوان قبول کرد. وقتی یکسری از سایتهارا نمیتوانیم در جاهای دیگر باز کنیم حداقل شرایطی به وجود آید تا بتوانیم در دانشگاه به عنوان یک سایت دانشگاهی از آن سایتها استفاده کنیم.
مصاحبه شونده۳: مثلاً در ترم گذشته درباره تحقیق آمار نیاز به مطالعه مقالات مختلفی داشتم، در این رابطه مقالهای که مرتبط با تحقیق من باشد در ایران کار نشده بود و مجبور بودم مقالاتی را مطالعه کنم که در کشورهای خارجی وجود داشت، زمانی که مقاله را باز میکردیم تنها خلاصه مقاله نمایش داده میشد یعنی اگر میخواستیم کل مقاله را مطالعه کنیم مجبور بودیم که هزینهای پرداخت کنیم، این موضوع هم جدیداً ایجاد شده و ما در گذشته راحتتر میتوانستیم به مقالهای دسترسی داشته باشیم. درواقع بعد از اینکه تحریم شدیم آن سایتها هم بر روی ما بسته شدند.
مصاحبه شونده۴: در گذشته که وارد سایت میشدیم مثلا دانشگاه امیرکبیر نمایش داده میشد ولی درحال حاضر دیگر آرم دانشگاه نمایش داده نمیشود. وقتی میخواهیم از یک کشوری خرید کنیم گیرین کارت میخواهد که چون بانکهای کشور ما تحریم است به هیچ صورتی نمیتوانیم خرید کنیم. خیلیها ممکن است که اینترنت پرسرعت نداشته باشند، وقتی که قیمت اینترنت Dailup ساعتی ۳۰۰ تومان است حداقل باید کیفیت آن هم به اندازه قیمت پرداختی باشد تا ارزش داشته باشد. سرعتی که ۴۶ بوده در حال حاضر ۲۰ شده است و جوابگوی نیازهای کاربران نمیباشد. مدیریتی که صحیح باشد باید در چنین مواقعی کمک کند، در همچنین مواقعی هیچ پشتیبانی وجود ندارد.
مصاحبه شونده۵: در سایتهایی که میخواهیم کتابی را دانلود کنیم حتماً باید عضو آن شویم، که اول یک صفحهای نمایش داده میشود تا فرم پر کنیم، رجیستر شده تا بتوانیم به سایت وصل و کتاب را دانلود کنیم زمانی که باید ملیت را بزنیم اکثراً در لیست نام کشور ایران وجود ندارد. خیلی از افراد وقتی اقوام خارج از کشور داشته باشند از طریق اینترنت آنها وصل میشوند. قائدتاً وقتی کسی را در آمریکا داشته باشید در ایران به عنوان یک شهروند آمریکایی به اینترنت متصل میگردید و از آن طریق وارد یکسری سایتها میشوید که این روش خیلی برای کشور ما بد است که کاربران کشور ما با ملیت خود نمیتوانند به یکسری سایتها وارد شوند و از مزایای آن استفاده کنند. قائدتاً تحریمها و شرایط سیاسی به گونهای نیست که بخواهد این اتفاق بافتد و سعی کنند مارا نادیده بگیرند.
مصاحبه شونده۶: قرار است که اینترنت ملی راهاندازی شود و فرمودند که مقالات خارجی قرار است به فارسی ترجمه شوند و تمام امکاناتی که مورد نیاز است در دسترسی خود ما باشد. حال با این تفاسیر اگر قرار باشد که علم را خود ما تولید کنیم چرا باید مقالات خارجی را ترجمه کنیم آیا این دزدی محسوب نمیشود، چطور روی فیلمهای ایرانی میزنند کپی برابر با دزدی است.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): مسائلی که در گزارش مطرح شد تقریباً مشابه مسائلی است که قبلاً مطرح شده و آقای آقامیری پاسخ دادهاند. راجع به حضور حوزه در شبکههای اجتماعی خارجی که تولیدکنندگان محتوا، کاربران هستند و ما مشابه آنها را در ایران هم داریم صحبت شد. حداقل در ۱۰ یا ۱۲ سال گذشته که اینترنت تقریباً وب محسوب میشد، ولی این موضوع را نداشتهایم که کاربران حوزوی به شبکههای اجتماعی یا گروههای اینترنتی و غیره ورود داشته باشند که توانستهاند ورود بسیار موفقیتآمیزی داشته باشند و دیدگاه کاربران را تغییر دهند. مثلاً در ماه مبارک رمضان کاربران حوزوی یک گروه ایجاد کرده و بحث میکنند و کسی نبوده که با این گروهها صحبت کرده و راضی نبوده باشد، این جریان برای ما خیلی مهم است. این خواهش را در شبکههای اجتماعی و تولید محتوای الکترونیکی که کاربران تولیدکننده آن هستند واقعاً نیاز است و اگر غیر از این باشد ما نمیتوانیم فرهنگ خود را آن طور وارد کنیم که در زندگی روزانه مردم دخیل باشد. به هر حال آن هم یک بستر است که باید ایجاد شود.
آیا تا به حال آماری داشتهایم که تصمیمات کمیته فیلترینگ چه تأثیری در تغییر رفتار کاربران داشته است؟
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): امروزه آمارهای بسیاری وجود دارد ولی قابل اعتنا و قابل قبول نمیباشند. همانطور که میدانید اظهارنظرهای مختلفی میشود که همه از جهاتی درست میباشند و برخی سایتها برای Ranking سایتهای دیگر ایجاد شدهاند. حتی در سایتهای بینالمللی که برای Rank سایتها ایجاد شده برخی از افراد هزینهای دریافت میکنند و Rank سایتها را بالا میبرند. برای همین موضوع است که Rank برخی از سایتها یکدفعه بالا میرود، که اینها از همان سیستم استفاده میکنند. بنابراین آماری که در دسترس است معمولاً خود من به شخصه اعتنایی ندارم.
مجری برنامه: به هرحال هر تصمیمی که گرفته میشود و یا هر موضوعی که اجرا میشود باید یک بازخوردی از آن گرفته شود که شاید بتوان آن کار را اصلاح کرد یا ادامه داد و یا قطع کرد. آیا بازخوردی از نحوه عملکرد این کمیته تا به امروز گرفته شده است؟
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): ما بازخورد داریم ولی مقدار زیادی از این بازخوردها را میگذاریم به حساب اینکه مردم و کاربران اینترنتی از محدودیت بیزارند. از طرف دیگر کشور و دستگاههای تصمیمگیرنده هم باید در این عرصه فعال باشند، بنابراین خیلی از بازخوردها را ممکن است که به طور عادی لحاظ نکنند اما اینکه در جلسات قبلی هم صحبتهای متعددی شد که ما یک سیستمی داشته باشیم که واقعاً اگر در برخی سایتها شکایتها بیش از اندازه شد مورد بررسی جدی قرار بگیرند، که البته این جریانات در حال حاضر به صورت ضعیف است؛ در آینده انشاالله از دوستان کارگروه میخواهیم در جلسات حتماً نسبت به شکایتهای متعدد برای فیلتر برخی از سایتها تصمیمگیری کنند، گاهی اوقات نیز برخی از سایتها نظرسنجی هم میکنند که اینها هم قابل توجه است.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): آیا به نظر شما اینترنت در کشور ما یک تهدید ملی یا تهدید امنیتی به شمار میرود؟
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): درواقع اینترنت مجموعهای از تهدیدها و فرصتها است. اینترنت مزایای بسیاری دارد، ارتباطات علمی با جهان در حال حاضر برخط شده است، ارتباطات عادی به روز شده و به صورت جدی و لحظهای اخبار مخابره میگردد با اینکه بحث سانسور مسئله مطلوبی نیست ولی گاهی اوقات حکومتها نیازمند سانسور هستند و تقریباً اینترنت سانسور میشود این مسائل همه از مزایای مثبت و منفی است. درگذشته اگر شما میخواستید یک مسئلهای را به صورت مکتوب منتشر کنید و در اختیار افراد بگذارید یک روند و پروسه خیلی سنگین و گرانقیمتی داشت، که دیگر این جریان وجود ندارد، مثلاً کاربر سایتی ایجاد میکند و سایت آن ممکن است که روزانه صدها یا هزاران بازدید داشته باشد چه بسا که صاحب این سایت یک جوان کم تجربهای باشد، این امر هم از مزایا و هم از مشکلات اینترنت است. متأسفانه در بحث تولید اطلاعات که گفتیم گسترش کزایی دارد و چند terabyte در روز تولید اطلاعات میشود، این خود معزلی است که وجود دارد. درواقع اینها مجموعاً تهدیدها و فرصتهایی است که در اینترنت وجود دارد ولی وظیفه ما این است که این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم، یعنی اگر در اینترنت به ایجاد چترومهای تباهکننده پرداخته میشود، همین چترومها را به عنوان یک مجالی برای گفتگوهای علمی یا یک مجالی برای تربیت نفوس قرار دهیم. ما باید سعی کنیم که این تهدیدها را به فرصتها تبدیل کنیم، درغیر اینصورت اینترنت فینفسه هم تهدید و هم فرصت است.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): غیر از نقطه تماس، شماره تلفن، پیامک، سایت شکایات از فیلترینگ و… ما میتوانیم چه کاری کنیم که کمیته فیلترینگ بتواند تغییراتی در تصمیماتی که گرفته است به وجود آورد؟
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): عقیده جدیدی در بحث اینترنت مطرح است که از سوی برخی از سازمانها ارائه شده است و آن اینکه ما بحث فیلترینگ را در اختیار خود مردم قرار دهیم برای همین منظور مقدمات آن فراهم شده است. در ابتدا توسط سازمان تبلیغات اسلامی که عنوان آن "پروژه امن ایران" است ایجاد شده است، به گونهای که افراد داخل سیستم امن ایران میشوند وبعد وارد URL شده و آن محتوای مجرمانه را تیک میزنند، در این صورت بحث فیلترینگ توسط خود مردم صورت میگیرد. سازمان تبلیغات اقدامات خوبی در این جهت کرده است، یکی بحث "امن ایران" است که در آن فیلتر توسط خود کاربران صورت میگیرد که دارای نرمافزار Application میباشد و قرار است این نرمافزار را به صورت گسترده توسعه دهند و در اختیار افراد بگذارند و در خانههای کسانی که کودک و نوجوان دارند قرار دهند که استفاده کنند. بحث دیگر اینکه، فکر جدیدی وجود دارد که سازمان تبلیغات کارهای اولیه آن را انجام داده است که نرمافزار آن موجود میباشد، در کنار آن Image processor که همان پردازشگر تصویر است و مربوط به تصاویر پورنوگرافی میباشد که آن را هم سازمان تبلیغات انجام داده است، که اینها اگر در کنار فیلترینگ انجام شود، فکر میکنم که در آینده گلهها و شکایتها هم خیلی کمتر شود.
مجری برنامه: آیا فیلتر کردن به صورت شخصی، داوطلبانه و به طور خود خواسته باید اتفاق افتد؟ مثلاً یک خانوادهای برای محدود کردن دسترسی اینترنت اعضای خانواده خود باید از چنین نرمافزاری استفاده کند.
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): بعضی از سایتها در Background سایتهای دیگر قرار میگیرند، سایت (امنایران) را برخی از کاربران به صورت داوطلبانه در Tools bareخود قرار میدهند هر زمان که نیاز بود این دو سایت ارتباط ماهیتی با یکدیگر پیدا کرده و میتوانند محتوای مجرمانه را تیک زده تا توسط (امنایران) بررسی شود که این عمل یک فیلتر بومی و ملی میشود.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): در پایان به بیان نکات مهمتری که بیان شد می پردازم. پیشنهاد شد که اگر میسر باشد نقطه تماسی پر رنگتر از سایت پیوندها از طرف شورای فیلترینگ در اختیار مردم قرار بگیرد، شورای فیلترینگ سخنگویی داشته باشد که مردم را در جریان عملکرد این شوراء و مصادیق کارهایی که انجام میدهد قرار دهد، اگر تعداد معترضین به فیلتر کردن سایت خاصی، از یک تعداد مشخصی مثل ۱۰۰ نفر بیشتر باشد بهتر است که دلایل فیلترینگ این سایت بیان شود و بتوان با Comment های عمومی مردم تأثیر گذاشت، به این نحو که شورای فیلترینگ آمادگی پذیرش نظرات مردم را برای تغییر در نظرات خود دارد. یعنی اگر قالب مردم اعتراض مشخصی به فیلترینگ یک سایت داشتند شورای فیلترینگ حاضر است که این نظر را بشنود و ادله خود را بیان کند و اگر باز اعتراض وجود داشت نسبت به تغییر نظر خود اقدام نماید. همچنین راجع به بعضی از مسائلی که در نرمافزار فیلترینگ وجود دارد صحبت شد، و این را از ضعفهای نسبی که در نرمافزار فیلترینگ وجود دارد میدانند. امیدوارم که با هرچه هوشمندتر کردن و هرچه دقیقتر کردن این رباطهای فیلترینگ موضوع فیلترینگ قابل تحملتری را چه از طرف وزارت ACT و چه از طرف دوستان دیگری که عهدهدار این موضوع هستند برای کاربران اینترنتی قرار دهند. راجع به بعضی از مسائل فیلترینگ از شبکههای تلوزیونی و رادیویی و اینترنتی که امیدواریم در آینده بتوانیم در خدمت مسئولین و متولیان مربوط به این حوزه هم باشیم و بعضی از مسائل را از آنها بشنویم. امیدوارم که در آیندهای نه چندان دور میزبان آقای آقامیری باشیم و آمارهای خوب و دقیقی بشنویم که شاید فیلترینگ خود به این نتیجه برسد که تصمیمات آن چه نتیجهای به همراه دارد.
میهمان برنامه(آقای حجتالاسلام آقامیری): توجه مردم را جلب میکنم به این موضوع که بحث فیلترینگ به عنوان یک استراتژی بلند مدت نگاه بکنند، یعنی به گونهای نیست که فعلاً یک تسکیندهندهای باشد. چیزی که من بیان کردم باید مدنظر قرار گیرد که ما در بحث محتوای مجرمانه و بیحاصلی که در حال حاضر در اینترنت وجود دارد چه تصمیمی میگیریم و چه عکسالعملی راجع به این بحث داریم. از کاربران خواهش میکنیم که بحث فیلترینگ را از این زاویه مورد اعمال نظر و توجه قرار بدهند و از طرف دیگر هم خود را جای مسئولین نظام قرار دهند، چون در این نظام الصحت و الامان وجود دارد که از نعمتها یکی سلامت و دیگری امنیت است، این امنیتی که وجود دارد بدانند بسیاری از آن بخاطر همین اقداماتی است که صورت میگیرد و موجب گله و شکایت میشود. میدانیم که فیلترینگ گاهی اوقات مورد رغبت کاربران نیست ولی به عنوان نیشتر باید قبول کنند و مورد توجه قرار دهند.
عوامل این برنامه:
· سردبیر: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناس برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
·میهمان برنامه: آقای حجتالاسلام آقامیری
· تهیه کننده: جناب آقای فنایی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم غفوری