وب سایت علیرضا صائبی وبلاگ علیرضا صائبی
برنامه به سوی فردا که روزهای پنج‌شنبه از ساعت ۱۱:۱۰ از رادیو اقتصاد پخش می‌شود برنامه‌ای است که به تشریح کاربردهای فناوری اطلاعات در امور روزمره و به زبانی ساده می‌‌پردازد.
شما می‌توانید نظرات ارزشمند خود را در انتهای همین مطلب ثبت و یا به صورت مستقیم برای نویسنده از طریق فرم تماس با من ارسال فرمایید.
موضوع این برنامه استفاده از خدمات الکترونیک شهرداری تهران می‌باشد.
مجری برنامه: امروز هم همچون روال برنامه‌های گذشته، در خدمت کارشناس محترم برنامه آقای مهندس علیرضا صائبی هستیم و همچنین افتخار حضور میهمان محترم برنامه آقای مهندس قائمی مدیر عامل محترم سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، را خواهیم داشت.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): در ابتدا مروری داشته باشیم بر تمام مباحثی که تا امروز در برنامه مطرح شده است. در ابتدا راجع به تجارت الکترونیک و راجع به خدمات فناوری اطلاعات به صورت عام صحبت کردیم. یک حوزه جدید و نسبتا جذاب و جالب به نام mobile business را مطرح کردیم و در این زمینه دوستان همراه اول بسیار کمک حال ما بودند. در ادامه وارد مباحث گواهی دیجیتال و هویت دیجیتال شدیم که مباحث اصلی و پایه‌ای در تجارت الکترونیک می‌باشند. و همچنین بحث بانکداری الکترونیک و تجارت الکترونیک را نیز عنوان کردیم.
امروز به صورت مستقیم و بدون مقدمه‌چینی وارد دنیای خدمات الکترونیک به عامه مردم و دستگاه‌های میانی شدیم. همان‌طور که در گواهی‌های دیجیتال اطمینان خاطر مخاطبین عزیز جلب شد که هویت قانونی در دنیای مجازی خواهیم داشت. مناسب دیدیم که مباحث را با خدمات عمومی IT و فناوری اطلاعات دنبال کنیم.
یکی از جالب‌ترین نمونه‌ها و موفق‌ترین‌ها در واقع خدماتی است که در بزرگترین شهر کشور و با بیشترین مخاطب شهری ارائه می‌شود و الحمدالله تا امروز هم خدمات شایان توجه و بسیار ارزشمندی را ارائه داده است. همان‌طور که مجری محترم فرمودند امروز میزبان آقای مهندس قائمی مدیر عامل محترم سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران هستیم. ، یکی از مواردی که باعث می‌شود شهرداری خدماتش متمایز از بقیه سازمان‌های مشابه باشد شاید دو نکته اصلی باشد. یکی اینکه تاثیرات شهرداری در شهر و در مدیریت شهری علی‌الخصوص در این روش مدیریت شهری که ما الآن داریم چون ما مدیریت متمرکز شهری نداریم، به معنای اینکه، پلیس، آب، برق، انرژی و غیره همه از شهرداری مدیریت شود و با توجه به این موضوع تاثیرات مدیریت شهری از طرف شهرداری، تاثیرات اجتماعی خواهد بود و صرفا تاثیرات درون سازمانی ندارد. دوم اینکه ما همیشه از میزان گرایش و تمایل مدیرارشد سازمان به خدمات IT اسم میبریم و جزء شروط اصلی پیشرفت و توسعه IT قلمداد می‌کنیم.در جایی شنیدم که شهرداری محترم تهران فرموده بودند امروز ابزاری جز فناوری اطلاعات برای مدیریت نداریم. این دو باعث می‌شود که نقش سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، نقش بسیار حساسی چه در قبال شهرداری و چه در قبال مخاطبین شهرداری و چه در قبال اجتماع تلقی شود.
برای شروع بحث از آقای مهندس قائمی خواهش می‌کنم، برای اینکه مخاطبین آشنا شوند که اصولا سرویس‌های فناوری اطلاعات شهرداری ممکن است که چه حوزه‌هایی را پوشش دهد. خواهش می‌کنم که چند تا از مهم‌ترین حوزه‌ها را نام ببرید.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): در مقدمه‌ای که فرمودید به نکته ظریفی اشاره کردید که من قبل از اینکه حوزه‌های کارکردی مهم شهرداری را عرض کنم بد نمی‌بینم که اشاره کوتاهی به این موضوع داشته باشم. بر اساس تقسیم‌بندی‌های قدیمی، سه نهاد تعامل بسیاری با مردم دارند و طبیعتا اگر این سه نهاد توجه جدی به سهولت خدمات‌دهی به مردم داشته‌باشند طبیعتا مورد استقبال مردم نیز قرار خواهد گرفت. که این سه سازمان بلدیه، نظمیه و عدلیه می‌باشند. خوشبختانه باید اذعان کنیم که نیروی انتظامی از دیرباز به این امر توجه داشته که خدماتی که به مردم ارائه می‌دهد را در دنیای مجازی توسعه بخشد و به سهولت و دقت بیشتری برسد که الحمدالله نتایج آن را همه ما در کشور دیده‌ایم. در حوزه عدلیه نیز گزارشات خوبی را می‌شنویم و امیدواریم که این اتفاق در حوزه عدلیه نیز بیافتد اما من امروز از زاویه بحث بلدیه در خدمت شما خواهم بود و موضوعات شهرداری را با رویکرد موضوعات شهرداری تهران دنبال می‌کنیم. واقعیت این است که در دروره مدیریت جدید شهرداری تهران، عزم جدی وجود دارد که شهرداری را از یک نهاد خدماتی تبدیل کنیم به یک نهاد اجتماعی. و طبیعتا اگر یک نهادی بخواهد در حوزه اجتماع حضور موثری داشته باشد باید با مخاطبین و ارباب‌رجوع خود یک تعامل سازنده، مثبت و تعاملی در غالب اعتماد متقابل ایجاد نماید. خوشبختانه سعی شده که شهرداری در این مسیر گام بردارد و عوامل شهرداری در این موضوع بسیار جدی هستند و طبیعتا به همه حوزه‌ها نیز این ماموریت و مسئولیت، تکلیف شده، تا در حوزه اختیارات خود به‌گونه‌ای رفتار کنند تا برون‌دادهای اجتماعی مطلوب‌تر و محسوس‌تر باشد.
در مورد بحث دسته‌بندی‌های کلان مدیریت IT شهرداری واقعیت این است که IT مکلف است که در همه حوزه‌ها تا حد امکان در راستای تحصیل فرآیندها و بهبود آن و تبدیل شدنش به یک سرویس غیر حضوری، کاهش تعداد مراجعات، کاهش تعداد سفرها، کم شدن معطلی‌ها اقدام نماید. طبیعتا حوزه حمل‌و نقل یکی از اساسی‌ترین و جدی‌ترین مسائلی است که شهرداری با آن مواجه است. مسئله بسیار مهم دیگری که جزء تعاملات بسیار اساسی و مستمر مردم با شهرداری است مسئله ساخت‌و سازها می‌باشد که اصطلاحا تحت عنوان شهرسازی و معماری در شهرداری می‌شناسیم. این دو حوزه به طور کاملا خاص مدنظر مردم است، چون در واقع بیشترین رفت‌وآمد، تعامل و نیاز مردم به کار با شهرداری در این دو حوزه است و طبیعتا موضوعات دیگری هم هست. ما نمی‌توانیم حوزه فرهنگی و اجتماعی و اطلاع‌رسانی شهرداری را نادیده بگیریم . اینها دسته‌بندی‌های کلی هستند که اگر فرصت برنامه اجازه دهد به آنها خواهیم پرداخت.
مجری برنامه: از آقای مهندس قائمی درخواست می‌کنیم که راجع به گزارشی که در برنامه پخش شد مبنی بر اینکه شهروندان ما هنوز خیلی وجود خدمات الکترونیک و تاثیر آن بر امر روزمره را احساس نمی‌کنند و سرعتی در انجام امرشان نمی‌بینند، و گلایه‌هایی که در گزارش مطرح شده بود توضیحاتی را بفرمایند.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): مطالبی که در این خصوص شهروندان عزیز بیان کردند، مطالب به حق و به جایی بود. اولا که از کمبود دفاتر خدمات الکترونیک شکایت داشتند که در این خصوص ما درصدد توسعه و افزایش این دفاتر هستیم. منتها تشریفاتی را باید کنیم که امیدواریم در شش ماه آخر سال۹۰ به رفیت دو برابر وضع موجود برسد. این نوید را به شهروندان محترم می‌دهم که به ازای هر ناحیه شهرداری حداقل یک دفتر خدمات الکترونیک در آینده داشته باشیم. در حال حاضر حدود۷۰ دفتر وجود دارد که به ۱۲۳ دفتر خواهد رسید.
مطلب دومی که وجود دارد ایشان زمان انجام امر را با خدمات الکترونیک با زمان مراجعه به شهرداری مقایسه کردند. یک رویکرد کلی در شهرداری تهران و در اکثر نهادها وجود دارد که تصدی‌گری‌ها را از خود جدا کنند و توسط بخش خصوصی به مردم ارائه دهند. اینها الزاماتی دارد که بعضا این الزامات در کشور ما محقق نشده است. شهروند محترمی که صحبت می‌کردند گله‌مند بودند از وضعیت شیوه پرداخت عوارض خودرو.
ایده‌ال خدمات الکترونیکی این است که کاملا غیر حضوری باشد. غیر حضوری بودن یک خدمات مشروط بر زمانی است که ما مسئله احراز هویت نداشته باشیم. مثلا م با مقوله‌ای به نام خودرو مواجه هستیم که این خودرو در یک جایی موجودیتش تعریف می‌شود. شناسنامه می‌خورد و یک طول حیاتی دارد و در طول حیات خود باید یک‌سری خدمات را از بعضی از نهادها بگیرد. چقدر شایسته است که ما بتوانیم از مرکزی که موجودیت را متولد کرده و شناسنامه دار می‌نماید، اطلاعات هویتی را بگیریم حال این موجودیت هرچه‌می‌خواهد باشد اتومبیل، موتور سیکلت و…
به عبارت ساده‌تر، مثلا فرض کنید که این پلاک خودرو در جایی که تولید می‌شود شما اطلاعات پلاک خودرو را بگیرید. یعنی بدانید این خودرو، با این مشخصات و این پلاک متعلق به آقای….. در این دوره زمانی می‌باشد.
مجری برنامه: ما برای پرداخت عوارض خودرو نیاز به این داریم که احراز هویت نماییم؟
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): در زمانی که خودروهایی که ما در database نداریم و آن را نمی‌شناسیم باید احراز هویت انجام پذیرد. اما اگر خودرویی قبلا این کار را کرده اصلا ضرورتی ندارد که حضوری مراجعه کند و این سرویس کاملا غیرحضوری و صد درصد اینترنتی موجود است.
همین مسئله را با طبعات قانونی بیشتری در مورد ساخت‌و‌ساز و املاک خواهیم داشت. به هر حال ملک چیزی نیست که ما بتوانیم کاملا غیر حضوری اجازه دهیم که شخصی ملکی را تخریب کند. بنابراین طبق قوانین و مقررات که ما آن را از ۱۲ بار به ۴ بار رساندیم باید مراجعه حضوری انجام گیرد. که البته با تلاشی که می‌کنیم درصدد هستیم که این تعداد را نیز کاهش دهیم که مردم بتوانند یا از طریق وکیل قانونی و یا به صورت غیر حضوری امور خود را در این زمینه انجام دهند. ولی طبیعتا یک مرحله احراز هویت از شخص مالک نیاز داریم که امیدواریم این مراجعات حضوری را بتوانیم به حداقل ممکن برسانیم.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): در واقع راجع به ملک هم همین موضوع با سازمان ثبت اسناد و املاک پیش می‌آید. یعنی جایی که هویت ملک تولید می‌شود، باید اسناد قانونی به صورت الکترونیکی و از ماخذی قانونی شود و برای شما ارسال گردد.
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): ما با نیروی انتظامی در هویت خودرو اگر تعاملات اطلاعاتی داشته باشیم، برای مردم تسهیلات خوبی فراهم خواهد شد. با ثبت احوال اگر برای هویت اشخاص تعامل داشته باشیم باز این تسهیل بیشتر خواهد شد. و با هر مقوله‌ی دیگری که ما با آن سروکار داریم اگر بتوانیم تعاملات اطلاعاتی را فراهم کنیم طبیعتا کار شهروندان راحت‌تر خواهد شد. مثال‌های دیگری هم هست، شما امروز مثلا خانه‌ای را ساخته‌اید و میخواهید برای انشعاب لوله آب حفاری کنید، طبیعتا چون هنوز ما با این سازمانها تعاملات اطلاعاتی جا افتاده‌ای نداریم، ناچار و ناگزیریم از اینکه یک سری مراجعات حضوری را داشته باشیم. اما این نوید را می‌شود داد که فضای این مسئله در کشور و شهر تهران باز است و دستگاه‌ها استقبال می‌کنند از اینکه با هم تعاملات اطلاعاتی برقرار کنند. طبیعتا باید موانع فنی و قانونی و تشریفاتی برطرف شود تا به وضعیت مطلوب برسد.
کارشناس برنامه(آقای مهندس صائبی): یک تحقیق دانشجویی بود که بر حسب آن یک پرسشنامه تنظیم کرده بودند و نظرسنجی انجام میدادند، که در آن بالای ۷۰درصد معتقد بودند که مسائل، مسائل قانونی و هماهنگی‌های مدیریتی است و اکثرا مسائل فنی ترمز اجرای این هماهنگی است. چون واقعا امروز در بعضی از فرآیندها ما شاهد پاس‌کاری‌های دستگاه‌های اجرایی به هم هستیم. و این مسئله امروزه، وقتی ما شعارهایی مانند mobile business ویا E-Commerce وE-Business را میدهیم، درک این موضوع سخت است که مثلا چرا سازمانها با هم هماهنگ نمی‌کنند که امور مربوط به یک نامه و یا درخواستی دردرون سازمانها انجام شود.
با توجه به این که وقت را خیلی از دست ندهیم و به صورت محسوس برای مخاطبین صحبت کرده باشیم. آقای مهندس قائمی، شما از سرویس حمل و نقل اسم بردید. فناوری اطلاعات نقش بسیار سازنده و ارزنده و پراهمیتی دارد دربهسازی سرویس‌های حمل و نقل شهری و حتی بین‌شهری. توضیح مختصری راجع به اینکه سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران تا الان چه اقداماتی را برای بهسازی سرویس‌های حمل و نقل انجام داده است؟
میهمان برنامه(آقای مهندس قائمی): مردم در مسئله حمل و نقل با وجوه مختلفی با شهرداری مواجهه دارند که اصلی‌ترین آن خود موضوع حمل‌و نقل می‌باشد، اینکه کسی سوار یک وسیله نقلیه باشد و از نقطه‌ای به نقطه دیگر سفر کند. ماموریت این مسئله در زمینه فناوری اطلاعات نیست و ذات آن چیز دیگری است و ما خدمات جانبی آن را هدف‌گزاری می‌کنیم، مثل بحث پرداخت کرایه و موضوعات اینچنینی. خوشبختانه استقبال عمومی مردم تهران از حمل و نقل عمومی بسیار بالاست. ما در حال حاضر میانگین ده‌میلیون سفر را در طول روز در شهر تهران داریم که عدد بسیار قابل توجهی است. خیلی اجمالی و کلی عرض می کنم که حدود۴میلیون سفر با شبکه حمل و نفل اتوبوسرانی داریم و حدود ۵/۲میلیون سفر البته بسته به ایام مختلف با مترو داریم و حدود ۵/۳ میلیون سفر با شبکه تاکسیرانی و تاکسی‌های خطی انجام می‌پذیرد.
طبیعتا این همه مشتری در این حوزه، می‌طلبد که نهادی که این خدمات را انجام می‌دهد کاملا پویاتر و سرزنده‌تر و بهتر از قبل بتواند خدمات ارائه نماید. یکی از مسائل در این زمینه پرداخت کرایه می‌باشد. شاهد هستید که ما از سال گذشته یکپارچه کردن بحث پرداخت مترو و اتوبوس را شروع کردیم و امروزه تقریبا به طور قطع به یقین می‌توان گفت که این دو حوزه یکی شده است. مطالعات کار بر روی تاکسی انجام شده است و امیدوارم امسال بتوانیم استارت بزنیم، من فکر می‌کنم که حدود یکسال نیم، با حجم تعداد تاکسی‌هایی که در تهران داریم(حدود هشتادهزار) زمان می‌برد تا ما شبکه پرداخت کرایه حمل و نقل را به صورت یکپارچه توسط یک کارت بلیط الکترونیکی محقق کنیم. این اصلی‌ترین فعالیتی است که در حوزه حمل و نقل صورت گرفته است. به تبع این مسئله که از دید مردم صرفا پرداخت است، آمار و اطلاعات دقیقی به دست می‌آید که حوزه مدیریت حمل و نقل در واقع با استفاده از این اطلاعاتی که کسب می‌کند، دقیقا مشخص خواهد شد که هر مسافری در چه نقطه‌ای سوار شده ودر چه نقطه‌ای پیاده شده است، البته تمام این اطلاعات بدون نام است وبه این معنی نخواهد بود که افراد ردیابی شوند و بخش خصوصی زندگی شهروندان قابل دسترسی نخواهد بود. مهم این است که ما چگالی ترافیک را دقیق بدانیم و متناسب با نیاز برنامه‌ریزی کنیم. آنچه که قبلا در اختیار شهرداری بوده در واقع دانشی بوده که در اختیار مدیران با تجربه و سنتی شهرداری بوده است. اما با آمدن، استفاده از تکنولوژی‌های روز، مانند موضوع کارت بلیت، طبیعتا این داده‌ها هر لحظه در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد و خیلی بهتر می‌تواند متناسب با pattern سفر برای تامین حمل و نقل عمومی، برنامه‌ریزی نماید و این یکی از مسائل بسیار جدی است که در شهرداری به آن مشغول هستیم و تا به امروز نتایج خوبی نیز گرفته‌ایم.
بحث دیگری که در حوزه حمل و نقل مردم با آن سر و کار دارند موضوع محدوده طرح ترافیک می‌باشد. در محدوده طرح ترافیک چند مسئله وجود دارد. یکی از این مسائل کنترل محدوده طرح ترافیک می‌باشد. اگر در خاطرتان باشد حدود یکسال پیش دوستان عزیز ما در حوزه نیروی انتظامی زحمات بسیاری را کشیدند و حدود چهارصد نقطه ورودی به طرح ترافیک را با نیروی انسانی کنترل کردند که این سیستم کلا برچیده شد و سیستم‌های مکانیزه جای آن را گرفتند. مسئله دیگر بحث ثبت‌نام برای گرفتن مجوز ورود به محدوده‌های طرح ترافیک است.
در کل ما در حوزه حمل و نقل علاوه بر مسئله کرایه مسائل دیگری نیز داریم که دنبال یکپارچه کردن این مسائل هستیم. مثلا شما بحث معاینه‌فنی خودرو را دارید که طبیعتا، معاینه فنی با خودرو سروکار دارد، پرداخت عوارض خودرو با خودرو سروکار دارد. وجود مجاز یا غیر مجاز محدوده طرح ترافیک با خودرو سر وکار دارد. یکپارچه شدن اینها و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات به ما امروز کمک بسیار بزرگی کرده است، تا اشراف بسیار خوبی به وضعیت ترافیک در شهر تهران داشته باشیم.
کارشناس برنامه (آقای مهندس صائبی): در کنار فرمایشات آقای مهندس قائمی چند نکته را نیز عنوان می‌کنم که شاید بد نباشد مخاطبین ما بدانند. یک مثل معروف مدیریتی وجود دارد که می‌گوید۵۰درصد حل یک مسئله به تعریف مسئله بستگی دارد. اگر سرویس‌های اطلاعاتی و فضای فناوری اطلاعات شهرداری تهران توانسته باشد تا امروز الگویی از حمل و نقل عمومی، جابه‌جایی مردم از نقاط و گلوگاه‌های ورودی ترافیکی به دست آورده باشد،که دلایل عمده پیچیدگی ترافیک در شهر تهران یک مسئله چند بعدی نیست و چندین عامل تاثیرگذار دارد. و متولایان مختلفی نیز دارد، شورای عالی ترافیک استان تهران هر زمان که تشکیل می‌شود شاهد هستیم که تعداد زیادی مسئول از تعداد زیادی از سازمانها با یکدیگر راجع به این موضوع صحبت می‌کنند. اما نقش شهرداری در این مسئله(مدیریت حمل و نقل) بسیار پررنگ می‌تواند باشد.
در کل در این برنامه ما راجع به حوزه‌های عمومی خدمات فناور ی‌اطلاعات شهرداری تهران صحبت کردیم و اینکه در این حوزه‌ها یکی از پررنگ‌ترین‌ها حوزه حمل و نقل است. چند مورد از خدمات اصلی حمل و نقل شامل شناسایی الگوهای حمل‌و نقل است و ما اگر مسئله‌ای را نشناسیم نمی‌توانیم برای آن فکری کنیم و راه‌حلی بیابیم. مسئله بسیار مهم این است که ما بدانیم امروزه چند سفر در تهران از کجا به کجا انجام می‌شود و به چه منظوری و چه تعداد آن مربوط به چه کاری است. شاید واقعا همین چند عامل ساده‌ای که نام برده می‌شود بتواند راه‌حل هایی را تدوین نماید. امیدواریم که همین کاری که دوستان ما در سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران انجام دادند، مثلا یکپارچه کردن اتوبوس‌های شهری و مترو که همان‌طور که مردم هم می‌بینند بسیار کارآمد و مشکل‌گشا است اگر همین موضوع برای تاکسی و برای سایر خدمات نیز امکان‌پذیر شود بسیار عالی است به طوری که مردم بتوانند تمام پرداخت‌های خود را یا از طریق کارت بانکی، کارت ملی ویا موبایل انجام دهندو حداقل مسائلی مثل بلیت سینما و یا خدمات آفا و خدمات انرژی و… نیز در این زمینه قرار گیرد.
عوامل این برنامه:
· سردبیر و نویسنده: خانم مرضیه سالک
· گوینده: خانم رفعتی
· کارشناسه برنامه: آقای مهندس علیرضا صائبی
· میهمان برنامه: آقای مهندس قائمی
· تهیه کننده: جناب آقای فنائی
· گزارشگر: خانم افشار
· نشر الکترونیک: خانم کریمی
